Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Opolu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lipca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Opolu

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Jarosław Szejner

Sędziowie: sędzia Jolanta Madziała-Stysiak

sędzia Katarzyna Wiatrak-Derda

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Teresa Kuśmierczyk

po rozpoznaniu w dniu 10 lipca 2023r. w Opolu na rozprawie

sprawy z powództwa J. F.

przeciwko Przedsiębiorstwu (...) SA w B. oraz Zakładom (...) SA w O.

o odprawę pieniężną ewentualnie o odszkodowanie

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Opolu Wydziału IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 16 listopada 2020r. sygn. akt IV P 256/16

oddala apelację,

odstępuje od obciążania powoda kosztami procesu poniesionymi przez pozwanych w postępowaniu apelacyjnym i kasacyjnym,

na oryginale właściwe podpisy

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 13.04.2016 r. powód J. F. wniósł o zasądzenie solidarnie od Przedsiębiorstwa (...) S.A. w B. (ad. 1) i Zakładów (...) S.A. z siedzibą w O. (ad.2) na jego rzecz kwoty 13.180,42 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1.09.2013 r. do dnia zapłaty tytułem odprawy pieniężnej. W przypadku oddalenia powództwo o zapłatę odprawy pieniężnej powód wniósł o zasądzenie solidarnie od Przedsiębiorstwa (...) S.A. w B. i Zakładów (...) S.A. z siedzibą w O. na jej rzecz kwoty 13.180,42 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1.09.2013 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za szkodę poniesioną przez powoda. Nadto powód domagał się zasądzenia od pozwanych na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości trzykrotności stawki minimalnej.

Uzasadniając żądanie powód wyjaśniał, iż dochodzi zapłaty odprawy w wysokości sześciokrotnego ostatniego wynagrodzenia, jakie otrzymywał u pozwanego ad. 1. zwracając przy tym uwagę, iż rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło w związku z prowadzoną restrukturyzacją w związku z czym powinien był otrzymać odprawę w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia, natomiast otrzymał ją jedynie w wysokości wynagrodzenia trzymiesięcznego. Powód wskazał, iż spółka (...) S.A. (pozwana ad. 1) jest byłą spółką Skarbu Państwa. W ramach prywatyzacji akcje spółki były sprzedawane na rzecz jej pracowników, którzy w swoim czasie inwestowali w spółkę wszystkie swoje oszczędności. W wyniku tak przeprowadzonej prywatyzacji pozwana ad. 1 w roku 2011 była już spółką prywatną. Przy czym, co istotne, właścicielem akcji spółki byli wyłącznie pracownicy. Była to typowa spółka pracownicza, w której ogromna większość akcjonariuszy była jednocześnie jej pracownikami, w tym w dużej mierze prostymi pracownikami produkcyjnymi. Jak w większości tego typu spółkach akcjonariusze - pracownicy nie zachowywali się, jak typowi właściciele spółki, posiadający kapitał, którzy otrzymują zysk z wypłacanych dywidend, lecz nadal traktowali pracę w spółce, jako ich główne źródło utrzymania. W ten sposób posiadane przez nich akcje były gwarantem stałości i kontynuacji zatrudnienia samych akcjonariuszy - pracowników, jak i tych pracowników, którzy akcji nie posiadali. Jednocześnie akcjonariusze tacy, tak jak i w innych spółkach, której podstawowym akcjonariatem są jej pracownicy, pozostawiali całościową, faktyczną kontrolę nad spółką, bieżące nią zarządzanie oraz ustalanie strategii spółki długoletniej Prezes tj. pani C. Z. (1). Dalej powód wskazał, iż na początku roku 2011 spółka (...) S.A, stała się przedmiotem zainteresowania, jako możliwy obiekt przejęcia przez inne spółki działające w branży. Pierwszym podmiotem, który wykazał realne zainteresowanie przejęciem pozwanej ad. 1 była firma (...) sp., z o.o. z siedzibą w O. pana K., który jest właścicielem marki J., Podmiot ten w marcu 2011 r., działając wbrew zaleceniom (rekomendacji) ówczesnego zarządu pozwanej ad. 1 zaczął wykupować akcje od kolejnych akcjonariuszy pozwanej ad. 1. Była to próba wrogiego przejęcia. Około kwietnia 2011 r. spółka (...) skupiła w swoim ręku około 26 procent akcji pozwanej ad. 1. Podkreślono, iż około marca 2011 r. zainteresowanie przejęciem pozwanej ad. 1 ujawniła pozwana ad. 2, która rozpoczęła lobbować wśród zarządu pozwanej ad. 1, związków zawodowych, pracowników, a także poszczególnych akcjonariuszy o sprzedaż akcji na jej rzecz. Pozwana ad. 2 zapewniała ówcześnie, że zamierza przejąć spółkę w całości jednakże z uwagi na fakt, iż ówczesny Zarząd pozwanej ad. 1 początkowo nie był przekonany do zapewnień i motywacji pozwanej ad. 2. Zarząd pozwanej ad 1 chcąc aktywnie przeciwdziałać przejęciu spółki rozpoczął około marca 2011 r. skup akcji własnych przez spółkę. W tym czasie Pozwana ad 1 skupowała swoje akcje od pracowników, którzy wyrazili taką chęć, za kwotę 5 zł za każdą akcję. Powód wyjaśniał, iż działania pozwanej ad 2 zmierzające do przejęcia pozwanej ad 1. nasiliły się na przełomie marca/kwietnia 2011 r. Wtedy to pozwana ad 2 skupowała akcje od pracowników pozwanej ad 1 po kwocie 9 zł za każdą akcję, a bywało, że kwoty te były większe i dochodziły nawet do 12 zł lub 15 zł za akcję.

Powód podkreślił, iż około kwietnia 2011 r. zarząd pozwanej ocenił sytuację i uznał, że nieuniknione jest przejęcie spółki przez jeden z dwóch podmiotów tj. C. lub pozwaną ad 2 co ostatecznie nastąpiło przez pozwaną ad. 2. W wyniku powyższego doszło do ustalenia warunków, na jakich dojdzie do przejęcia pozwanej ad 1 przez pozwaną ad 2. do których należało m.in. zarząd pozwanej ad 1 przestanie traktować próbę wykupu akcji spółki przez pozwaną ad 2, jako wrogie przejęcie; zarząd pozwanej ad 1 przestanie rekomendować akcjonariuszom/pracownikom, aby nie sprzedawali akcji na rzecz pozwanej ad 2; zarząd pozwanej ad 1 będzie aktywnie działał w celu umożliwienia przejęcia spółki przez pozwaną ad 2; pozwana ad 1 na najbliższym Walnym Zgromadzeniu doprowadzi do głosowania w przedmiocie przejęcia spółki przez pozwaną ad 2; pozwana ad 1 w razie wyrażenia przez jej akcjonariuszy zgody na przejęcie, przeprowadzi emisję nowej serii akcji spółki, które przeznaczone będą wyłącznie dla pozwanej ad 2; pozwana ad 2 wykupi wszystkie nowo emitowane akcje, które będą dla niej przeznaczone; pozwana ad 2 dokona znacznych nakładów i inwestycji na rzecz pozwanej ad 1; pozwana ad 2 będzie dążyła do restrukturyzacji przedsiębiorstwa pozwanej ad 1, w tym do włączenia jej do (stworzenia) struktury Grupy (...); pozwana ad 2 w ramach restrukturyzacji przedsiębiorstwa pozwanej ad 1 dokona licznych zwolnień pracowników pozwanej ad 1; pozwana ad 2 gwarantuje wszystkim pracownikom pozwanej ad 1, którzy będą zwalniani w ramach restrukturyzacji, wypłatę odprawy w wysokości 9 miesięcznego wynagrodzenia (w ramach tej odprawy zaliczane miały być standardowe odprawy w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia należne pracownikom z mocy prawa); uprawnienie pracowników do otrzymania dziewięciomiesięcznej odprawy zostało ograniczone terminem do 20.05.2015 r.; pozwana ad 2 gwarantuje wszystkim akcjonariuszom, którzy wyrażą chęć sprzedaży swoich akcji, że dokona ich wykupu za kwotę nie mniejszą niż 9 zł za każdą akcje. Powódka wskazała, iż ww. warunki początkowo ustalone ustnie, w zakresie uprawnień dotyczących wysokości wypłacanych na rzecz pracowników odpraw oraz zobowiązania pozwanej ad 2 do wykupu akcji po 9 zł za każdą akcję od pracowników, którzy wyrażą taką chęć, zostały potwierdzone w pisemnym Porozumieniu z dnia 18.05.2011 r. zawartym formalnie pomiędzy pozwaną ad 2, a trzema organizacjami związkowymi działającymi ówcześnie przy przedsiębiorstwie pozwanej ad 1. Porozumienie zostało zawarte przy wiedzy i aprobacie pozwanej ad 1, było ono w pełni akceptowane przez pozwaną ad 1. Podkreślono, iż w intencji wszystkich podmiotów zainteresowanych sprawą przejęcia, warunki te miały na celu zagwarantowanie uprawnień pracowniczych oraz akcjonariuszy mniejszościowych. Powód stanowczo podkreślił, iż warunki wskazane powyżej były powszechnie znane, były przedstawione pracownikom, akcjonariuszom, ale przede wszystkim zarządowi pozwanej ad 1. Były one w pełni akceptowane w firmie pozwanej ad 1, a także wszelkie składane oświadczenia oraz podejmowane w owym czasie działania, zarówno przez związki zawodowe, pozwaną ad 2, a także pozwaną ad 1. świadczyły o tym, że warunki przejęcia, w szczególności te potwierdzone w Porozumieniu z dnia 18.05.2011 r. są powszechnie znane, akceptowane i nie zachodzą rozbieżności, co do ich interpretacji oraz rozumienia. Powód podniósł, iż w szczególności pracownicy pozwanej ad 1 przewidując, że po przejęciu nieuchronnie dojdzie do restrukturyzacji spółki, a w tym do licznych zwolnień, czuli się zabezpieczeni wiedząc, że w przypadku zwolnienia będą im wypłacane odprawy w wysokości dziewięciomiesięcznej wypłaty. Prawo do uzyskania odprawy w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia stało się częścią praw pracowniczych każdego poszczególnego pracownika. Powód zwrócił uwagę, że porozumienie zawiera zapis, który sugerowałby, że nie stanowi ono prawa pracy w rozumieniu art. 9 k.p. jednakże w ocenie powoda jest on oczywiście nieskuteczny. Zaznaczono, że w latach 2011 i 2012 większość zwalnianych pracowników otrzymała odprawę w należnej wysokości, a sytuacja ta uległa zmianie z nieuzasadnionych powodów w 2013r. Powód wyraźnie wskazał, że podstawą dochodzonego przez niego roszczenia o wypłatę odprawy w wysokości dziewięciomiesięcznej pensji stanowi Porozumienie z dnia 18 maja 2011 r. W ocenie powoda zobowiązanie to stanowi gwarancję praw pracowniczych, a zapis w nim wprowadzony dotyczący obowiązku wypłaty odpraw w takiej wysokości zobowiązuje pozwaną ad 1 oraz ad 2 do wypłaty odprawy w zagwarantowanej wysokości. Podniósł, iż jakkolwiek w roku 2011 i 2012 obowiązywały dodatkowo zapisy (...) (wprowadzone na mocy Protokołów nr (...)) to nie oznacza to jednak w ocenie powoda, że brak wyraźnego wprowadzenia uprawnienia do żądania odprawy w wysokości określonej w Porozumieniu do (...) uniemożliwia powodowi (czy też jakiemukolwiek zwalnianemu pracownikowi) dochodzenia należnej mu odprawy na drodze sądowej. W ocenie powoda skoro uprawnienia pracownicze z Porozumienia zostały tylko częściowo transponowane (wykonane) do (...), a w dalszej części nie, to w tym zakresie uprawnienia pracownicze wywodzić należy bezpośrednio z Porozumienia.

Niezależnie od powyższego powód zauważył, że samo Porozumienie było tylko pisemnym wyrażeniem (potwierdzeniem) ustaleń dokonanych trójstronnie pomiędzy Inwestorem (pozwaną ad 2), spółką przejmowaną (pozwaną ad 1) oraz pracownikami (organizacjami związkowymi) jeszcze przed jego podpisaniem, a zatem same uzgodnienia miały miejsce już wcześniej i obejmowały przecież znacznie szersze kwestie, w tym kwestie emisji nowych akcji pozwanej ad 1, które przekazane mają być na rzecz pozwanej ad 2. Zobowiązanie do wypłaty odprawy było zatem przyjęte nie tylko przez pozwaną ad 2, ale także bezpośrednio przez pozwaną ad 1. W tym stanie rzeczy w ocenie powoda dochodzone przezeń powództwo jest w pełni zasadne.

W odpowiedzi na pozew pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz każdego z pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotności stawki minimalnej.

W uzasadnieniu stanowiska procesowego pozwany Zakład (...) S.A. z siedzibą w O. w pierwszej kolejności podniósł, iż nigdy nie był pracodawcą powoda, dlatego w ocenie pozwanego powództwo o zapłatę przez tę Spółkę jakiejkolwiek kwoty tytułem odprawy nie jest zasadne bowiem Spółka ta nie ma legitymacji procesowej biernej. Niezależnie od powyższego pozwany Przedsiębiorstwo (...) S.A. w B. podniósł, iż roszczenie o zapłatę na rzecz powoda dalszej kwoty tytułem odprawy nie jest także zasadne z uwagi na fakt, iż porozumienie z dnia 18 maja 2011 r. nie miało charakteru normatywnego i nie stanowi zbiorowego źródło prawa pracy bowiem dla jego zawarcia brak było podstawy prawnej wynikającej z ustawy. Pozwany powołując się na szerokie orzecznictwo Sądu Najwyższego podkreślił, iż warunkiem zaliczenia porozumienia zbiorowego do źródeł prawa pracy jest oparcie go na ustawie, co oznacza, że wymienione Porozumienie byłoby zatem można zaliczyć do źródeł prawa pracy tylko wówczas, gdyby możliwość jego zawarcia została wyraźnie przewidziana w ustawie. Pozwany zaznaczył, że wydaje się, że powód jako jedyny argument wskazujący na normatywny charakter Porozumienia podnosi to, że jego stroną były związki zawodowe działające przy pozwanej ad. 1. Tymczasem pozwany wskazał, iż nie był stroną tego Porozumienia. Niezależnie od powyższego pozwany podniósł, iż powód niezasadnie traktuje porozumienie zbiorowe partnerów społecznych określające prawa i obowiązki stron stosunku pracy, także zawarte bez „oparcia na ustawie”, jako źródłem prawa pracy ze względu na treść art. 59 ust. 2 i 4 Konstytucji w związku z art. 9 § 1 k.p. Zauważono, że przepis art. 9 § 1 k.p. posługuje się zwrotem niedookreślonym „innych porozumień opartych na ustawie” wskazując, iż najdalej w wykładni tego pojęcia poszedł Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2001 r., III ZP 25/00 (OSNAPiUS 2002 Nr 6, poz. 134; OSP 2002 Nr 9, poz. 115 z glosą A. Świątkowskiego, glosą J. Steliny i glosą A. Tomanka) oraz w przytoczonym wyżej wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2006 r., sygn. III PK 114/05, wyrażając pogląd, że na podstawie art. 59 ust. 2 Konstytucji porozumienie zbiorowe partnerów społecznych określające prawa i obowiązki stron stosunku pracy, także zawarte bez „oparcia na ustawie”, jest źródłem prawa pracy. Pozwany wskazał, iż w krytyce tego stanowiska podkreśla się, że art. 9 § 1 k.p. nie tylko nie jest zaprzeczeniem art. 59 ust. 2 Konstytucji, lecz jest jego rozwinięciem, wskazuje bowiem przesłanki, od których zależy nadanie porozumieniom zbiorowym charakteru normatywnego oraz określa miejsce tych porozumień w hierarchii źródeł prawa pracy, a nawet że art. 59 ust. 2 Konstytucji odnosi się do tych tylko porozumień kolektywnych, które są źródłami prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p., a więc porozumień „opartych na ustawie”, czyli przewidzianych przepisami prawa pracy. W ocenie pozwanego przepis art. 59 ust. 2 Konstytucji nie może stanowić ustawowego oparcia dla porozumień zbiorowych zawierających przepisy prawa pracy, bowiem intencją ustrojodawcy było stworzenie zamkniętego systemu źródeł prawa i ograniczenie ich katalogu do aktów wymienionych w art. 87 Konstytucji RP. Ma on charakter ogólny, poza tym został zamieszczony jako przepis gwarantujący jedno z praw politycznych w rozdziale II Konstytucji RP zatytułowanym „Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela”, a nie w rozdziale III – „Źródła prawa”. Pozwany zauważył nadto, iż również w nowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że porozumienie pracodawcy ze związkami zawodowymi, które nie jest oparte na ustawie oraz nie określa praw i obowiązków stron stosunku pracy, nie ma charakteru normatywnego w rozumieniu art. 9 § 1 k.p. Zdaniem pozwanego, te argumenty należy uznać za doniosłe i trafne, co w konsekwencji prowadzi do wniosku, że art. 59 ust. 2 Konstytucji RP nie stanowi dostatecznej podstawy dla przyjęcia normatywnego charakteru Porozumienia. Dodatkowo pozwany podkreślił, iż w realiach niniejszej sprawy nie było żadnego sporu zbiorowego, które miałoby być zakończone zawarciem Porozumienia, ani nie było komercjalizacji ani prywatyzacji, w toku której takie Porozumienie byłoby zawarte. Podkreślono, że normatywnego charakteru odmawiano zwłaszcza pakietom zawieranym przez działające u pracodawcy związki zawodowe i inwestora - przyszłego nabywcę akcji spółki, lecz bez udziału samego pracodawcy jako strony zbiorowego prawa pracy.

Strona pozwana wskazała, iż znaczne wysokości odpraw miały w założeniu sygnatariuszy Porozumienia obowiązywać jedynie przez okres restrukturyzacji pozwanej ad. 1, która miała zostać przeprowadzona do końca 2011 r., a dopiero Protokołem Dodatkowym nr (...) do (...) przedłużono obowiązywanie postanowień Protokołu Dodatkowego nr (...)do końca 2012 r., co oznacza, że Pozwana ad. 1 była zobligowana do wypłaty odpraw osobom, których stosunek pracy ustał do końca 2011 r., następnie obowiązek ten został przedłużony do dnia 31 grudnia 2012 r.

W ocenie pozwanego powyższe oznacza, że punkt 1 Porozumienia odwoływał się do dalszego obowiązywania (...) wprost i wyraźnie przez czas określony 4 lat, tj. do dnia 20 maja 2015 r. gdy tymczasem punkt 2 tego Porozumienia, traktujący o tych zwiększonych kwotach odpraw, nie zawiera żadnego ograniczenia czasowego czy odwołania do jakiegoś zdarzenia lub terminu. Niezależnie od powyższego zaznaczono, że powód nie został zwolniony w ramach restrukturyzacji przedsiębiorstwa pozwanej ad. 1 wskazując, iż w tamtym okresie czasu obejmującym maj 2013 r. nastąpił spadek zamówień na produkty wytwarzane przez pozwaną ad. 1 i dlatego poszukiwano rozwiązania sytuacji związanej z przestojami w produkcji. W tym stanie rzeczy w ocenie pozwanych powództwo nie zasługuje na uwzględnienie i winno zostać oddalone.

Wyrokiem z dnia 16.11.2020 r. Sąd Rejonowy w Opolu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych:

I. oddalił powództwo przeciwko Przedsiębiorstwu (...) SA w B. oraz Zakładom (...) SA w O. o zapłatę odprawy,

II. oddalił powództwa powoda przeciwko Przedsiębiorstwu (...) SA w B. oraz Zakładom (...) SA w O. o zapłatę odszkodowania,

III. odstąpił od obciążania powoda kosztami postępowania w sprawie na rzecz pozwanych.

Sąd Rejonowy w Opolu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

Powód J. F. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) S.A. z siedzibą w B. od 1.12.1984 r.

W okresie od 01.12.1984 r. do 09.01.2005r. powód świadczył pracę na stanowisku robotnik magazynowy -placowy za i wyładunek, w okresie od 10.01.2005 r. do 28.02.2005 r. na stanowisku specjalista ds. bhp, w okresie od 01.03.2005r. do 13.04.2008 r. na stanowisku robotnik pomocniczy- za i wyładunkowy, w okresie od dnia 14.04.2008 r. do 15.06.2008 r. na stanowisku referent ds. bhp, w okresie od 16.06.2008 r. do 17.08.2011 r. na stanowisku robotnik pomocniczy- za i wyładunkowy, w okresie od 18.08.2011 r. do dnia 15.11.2011r. na stanowisku referent ds. dokumentacji, w okresie od dnia 16.11.2011 r. do dnia 31.12.2011 r. na stanowisku robotnik pomocniczy- za i wyładunkowy, w okresie od dnia 01.01.2012 r. do dnia 31.12.2013 r. na stanowisku robotnik magazynowy.

Oświadczeniem z dnia 15.05.2013 r. Przedsiębiorstwo (...) S.A. z siedzibą w B. wypowiedziało powodowi umowę o pracę z zachowaniem 3- miesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął w dniu 31.08.2013r. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano przyczyny ekonomiczne firmy.

Powód po rozwiązaniu stosunku pracy z (...) S.A. otrzymał trzysieczną odprawę.

W Przedsiębiorstwie (...) S.A. z siedzibą w B. od 2005r. obowiązuje Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy.

Przedsiębiorstwo (...) S.A. z siedzibą w B. jest byłą spółką Skarbu Państwa. W ramach prywatyzacji akcje spółki były sprzedawane jej pracownikom w konsekwencji czego w 2011r. stała się spółką prywatną, której akcje posiadali wyłącznie jej pracownicy. Prezesem Spółki w tym czasie była pani C. Z. (1).

Na początku 2011r. stała się przedmiotem zainteresowania, jako możliwy obiekt przejęcia przez inne spółki działające w branży spożywczej.

Protokołem dodatkowym Nr (...) z dnia 15.02.2011r. do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy wprowadzono wówczas dodatkowy punkt do art. 3 (...) o treści „ pracownikom Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B., zatrudnionym na podstawie umów o pracę zawartych przed dniem 01.01.2011r. na czas nieokreślony, w przypadku dokonania tzw. „wrogiego przyjęcia” Spółki, przez co należy rozumieć m.in. nabycie co najmniej 26% akcji Spółki, zawarcie umów przedwstępnych na sprzedaż akcji z udzieleniem pełnomocnictwa do głosowania na Walnym Zgromadzeniu pozwalającym na reprezentację co najmniej 26% akcji spółki, nabycie prawa do reprezentacji na Walnym Zgromadzeniu co najmniej 26% akcji spółki z tytułu dokonania czynności ww. przez inwestora branżowego lub inny podmiot, osobę prawną lub fizyczną, którego celem byłoby ograniczenie istnienia spółki, jej likwidacji w celu wyeliminowania spółki (...) S.A. z rynku poprzez przejęcie jej sieci sprzedaży, ograniczenie jej działalności gospodarczej poprzez ograniczenie jej dotychczasowej produkcji, podjęcie działań mających na celu likwidację spółki lub połączenie jej z inną spółką, co w konsekwencji doprowadzi do zwolnień grupowych lub indywidulanych pracowników spółki z przyczyn innych niż porozumienie stron, wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika, przejścia pracownika na rentę lub emeryturę – przysługują specjalne, związane z zaistnieniem powyższych sytuacji uprawnienia. W sytuacjach określonych powyżej pracodawca zobowiązuje się zwalnianym pracownikom wypłacić dodatkowo – niezależnie od innych świadczeń przysługujących na mocy przepisów prawa- jednorazowe odszkodowania w wysokości nie mniejszej niż 60-krotność średniego indywidualnego wynagrodzenia pracownika, którego dotyczy odszkodowanie. Średnie miesięczne wynagrodzenie będzie ustalone za okres 6 miesięcy poprzedzających rozwiązanie stosunku pracy, przy uwzględnieniu składników wynagrodzenia branych pod uwagę do określenia ekwiwalentu za urlop. Odszkodowanie to, będzie wypłacane w formie pieniężnej nie później niż w ostatnim dniu zatrudnienia”.

Jednym z podmiotów zainteresowanym przejęciem spółki Przedsiębiorstwo (...) S.A. z siedzibą w B. była firma (...) Sp. z o.o. z siedzibą w O., której właścicielem był pan K. będący również właścicielem marki J.. Podmiot ten w marcu 2011r. rozpoczął wykupowanie akcji od akcjonariuszy Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B., co traktowane było przez zarząd Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B. jako tzw. „ wrogie przejęcie” z uwagi na obawę zaprzestania produkcji tudzież zamknięcia fabryki w B..

W marcu 2011r. zainteresowanie przejęcia Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B. wykazał Zakład (...) S.A. z siedzibą w O., który rozpoczął wykupowanie akcji od akcjonariuszy Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B..

Zarząd Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B. w celu przeciwdziałania przejęciu spółki Przedsiębiorstwa (...) S.A. przez spółkę Zakład (...) S.A. rozpoczął wówczas skupowanie swoich akcji od pracowników, którzy wyrazili takową chęć, za kwotę 5 zł za każdą akcję.

W tym też czasie Zakład (...) S.A. w celu przejęcia w całości spółki Przedsiębiorstwo (...) S.A. z siedzibą w B. rozpoczął skupowanie akcji od pracowników Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B. za kwotę od 9 zł do 12 zł za jedną akcję.

W marcu 2011 roku zarząd (...) O. wystosował do zarządu (...) SA tzw. „list intencyjny” , w którym wskazywano, że zarząd (...) O. jest zainteresowany budową grupy kapitałowej spółek branży spożywczej. W skład holdingu miało wchodzić kilka niezależnych spółek, posiadających własne zarządy. W ww. piśmie deklarowano też pakiet zabezpieczenia dla pracowników (...) SA w postaci dziewięciomiesięcznej odprawy dla pracowników zwalnianych z przyczyn ekonomicznych. Szczegóły ww. pakietu miały być omówione na spotkaniu z przedstawicielami załogi (...) SA.

Około kwietnia 2011r. zarząd Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B. podjął decyzję o przejęciu zakładu przez Zakład (...) S.A. w O., który deklarował się przejąć spółkę w całości.

W dniu 18 maja 2011r. w siedzibie Przedsiębiorstwa (...) S.A. w B. doszło do spotkania członków zarządu (...) O. B. W. (1) i K. D. (1) z przedstawicielami trzech organizacji związkowych działających przy (...) SA tj. (...) Związkiem Zawodowym (...) reprezentowanym przez Przewodniczącego M. D. (1) oraz J. D. (1), Związkiem Zawodowym (...) reprezentowanym przez Przewodniczącą E. D. oraz Związkiem Zawodowym (...) reprezentowanym przez Przewodniczącą A. H. (1).

Zwarte zostało wówczas pisemne porozumienie pomiędzy ww. organizacjami związkowymi oraz zarządem (...) SA (zwanym wówczas „inwestorem”).

Zgodnie z treścią ww. porozumienia z 18 maja 2011 roku w przypadku spełniania się warunku zawieszającego ( tj. w dniu, w którym nastąpi nabycie przez Inwestora pośrednio lub bezpośrednio co najmniej 51% akcji spółki Przedsiębiorstwo (...) S.A. z siedzibą w B.), Inwestor jako akcjonariusz Spółki zachowa następujące warunki:

- dotychczas obowiązujący w Spółce (...) będzie obowiązywał nadal przez okres 4 lat tj. do dnia 20.05.2015r.

- w przypadku zwolnień pracowników w ramach restrukturyzacji obowiązywać będą odprawy w jednakowej wysokości – niezależnie od długości okresu zatrudnienia danego pracownika w spółce, odpowiadającej dziewięciomiesięcznemu wynagrodzeniu tego pracownika, w ramach których to odpraw wliczana już będzie odprawa pieniężna wynikająca z ustawy o szczególnych zasadach rozwiazywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, przy czym postanowienie tego punktu nie dotyczyło pracowników spółki zatrudnionych na podstawie umów o pracę na czas określony oraz pracowników zatrudnionych w tzw. aparacie sprzedażowym spółki przez okres czasu krótszy niż 3 lata licząc wstecz od daty zawarcia porozumienia, którzy świadczą pracę poza siedzibą spółki

- inwestor potwierdza gotowość nabycia wszystkich akcji spółki od dotychczasowych akcjonariuszy tej spółki, którzy wyraziliby wolę zbycia tych akcji w okresie do trzech lat od dnia podpisania porozumienia, a to za cenę nie mniejszą niż 9 zł za jedną akcje

- spółka zachowa odrębną od inwestora podmiotowość prawną

- inwestor potwierdził, iż zakład produkcyjny nie zmieni swojej siedziby, a produkcja tych samych grup wyrobów odbywać się będzie nadal pod marką (...), chyba że analiza opłatności produkcji danych wyrobów wykaże inaczej,

- szczegóły funkcjonowania wydatków inwestycyjnych będą ustalana między zarządem spółki a zarządem inwestora,

W treści przedmiotowego porozumienia wskazano, iż porozumienie to nie stanowi prawa pracy w rozumieniu art. 9 k.p., a nadto wskazano, iż porozumienie to będzie obowiązywać przez okres czterech lat tj. do dnia 20.05.2015r.

Ustalenia ww. porozumienia były przekazywane ustnie pracownikom (...) SA. Wiedza ta najczęściej była przekazywana pracownikom przez przedstawicieli związków zawodowych. Zdecydowana większość pracowników nie była jednak zapoznawana z treścią samego porozumienia i wiedzę o jego treści posiadała jedynie z ustnych przekazów współpracowników i przedstawicieli związków zawodowych.

Warunek zawieszający z ww. porozumienia (tj. nabycie większości akcji (...) SA przez (...) O.) został spełniony kilka miesięcy po podpisaniu ww. porozumienia z maja 2011 roku tj. w dniu 3 października 2011 roku, kiedy to Zakład (...) S.A. objęła 62,68% akcji spółki Przedsiębiorstwo (...) S.A.

Od 2011 roku rozpoczęła się restrukturyzacja spółki Przedsiębiorstwo (...) S.A. z siedzibą w B.. Od tego momentu dochodziło do licznych zwolnień pracowników, zmiany stanowisk pracy tudzież rozwiązywania stosunków pracy w drodze porozumienia stron.

W dniu 31 maja 2011 roku do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy ( (...)) został wprowadzony Protokół dodatkowy Nr (...), zgodnie z którym w art. 15 dodano ust. 4 o treści „ Zasady i wysokości odprawy pieniężnej z tytułu rozwiązania stosunku pracy w czasie restrukturyzacji spółki reguluje załącznik nr 7”. Zgodnie z ww. załącznikiem nr 7 do protokołu dodatkowego nr (...) „zwalnianym pracownikom spółki:

- którzy zgłoszą zamiar rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia stron z przyczyn dotyczących pracodawcy, z wyłączeniem pracowników, wobec których może być zastosowany tryb rozwiązania stosunku pracy z winy pracownika

- których, stanowisko pracy ulegnie likwidacji

- których, stosunek pracy rozwiąże się z powodu uzasadnionego nie przyjęcia nowych warunków pracy i płacy

- którzy zgłoszą wniosek o przejście na emeryturę

przysługuje odprawa w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia”.

Zgodnie z treścią ww. protokołu nr (...) do (...) powyższe ustalenia dotyczą ustania stosunków pracy do dnia 31.12.2011 roku.

Następnie w dniu 20 września 2011 roku do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy został wprowadzony Protokół dodatkowy Nr (...), zgodnie z którym w § 5 wskazano, iż w załączniku nr 7 „ Zasady i wysokość odprawy pieniężnej z tytułu rozwiązania stosunku pracy w związku z restrukturyzacją Spółki „ w ust. 5 słowa „ do dnia 31.12.2011r. „ zastępuje się słowami „ do dnia 31.12.2012r.”

W dniu 18 czerwca 2011r. odbyło się Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B..

Podczas przedmiotowego Zgromadzenia akcjonariusze spółki Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B. wyrazili zgodę na emisję nowej serii akcji imiennych spółki, które to akcje miała nabyć spółka Zakład (...) S.A. z siedzibą w O.. W trakcie przedmiotowego Zgromadzenia zostaje zawarta przedwstępna umowa objęcia akcji przez Zakład (...) S.A. z siedzibą w O., która to spółka zobowiązuje się dokapitalizować spółkę Przedsiębiorstwo (...) S.A. z siedzibą w B. poprzez wniesienie wkładu pieniężnego na pokrycie akcji w wysokości 10 mln złotych.

W dniu 12 września 2011r. Zakład (...) S.A. z siedzibą w O. zawarła umowę objęcia akcji spółki Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B..

W dniu 03 października 2011r. spółka Zakład (...) S.A. z siedzibą w O. objęła 62,68% akcji spółki Przedsiębiorstwo (...) S.A. z siedzibą w B..

(...) SA zwalnianym w 2011 roku i 2012 roku były wypłacane 9 miesięczne odprawy, gdyż wynikało to wprost z zapisów ujętych w (...) ( tj. w protokołach nr (...) do (...)).

W 2013 roku nie wypłacano już zwalnianym pracownikom 9 miesięcznych odpraw a jedynie 3 miesięczne.

Pełnomocnik powoda w 2014 roku w imieniu grupy byłych pracowników spółki Przedsiębiorstwo (...) S.A. w B. występował m.in. do organizacji związkowych działających przy (...) S.A. w B. z prośbą wyjaśnienie zaprzestania wypłat 9-cio miesięcznych odpraw pracownikom zwalnianym w 2013 i 2014 roku.

Organizacje związkowe wyjaśniały wówczas, że odprawy dziewięciomiesięczne dla pracowników zostały przewidziane w zapisach protokołów dodatkowych do (...) (nr (...)) i wprost przewidziano tam ich czasowe obowiązywanie tj. do 31 grudnia 2012 roku.

Przedsiębiorstwo (...) S.A. z siedzibą w B. w 2015 roku wystąpiło też do Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowy Inspektorat Pracy w O. z prośbą o ustosunkowanie się Inspekcji w sprawie obowiązku wypłacania odpraw pracownikom zwalnianym w ramach restrukturyzacji. W odpowiedzi na powyższe Państwowa Inspekcja Pracy w piśmie z dnia 09.12.2015r. wskazała, iż od dnia 01.01.2013r. roszczenia pracowników o wypłatę odprawy są bezprzedmiotowe z uwagi na czasowe obowiązywanie przepisu dotyczącego wypłaty przedmiotowych 9 miesięcznych odpraw (tj. w przypadku zwolnień pracowników do dnia 31 grudnia 2012 roku).

W latach od 2013/2015 prowadzona była szeroka restrukturyzacja spółki Przedsiębiorstwo (...) S.A. w B.. W ramach przeprowadzanej restrukturyzacji w szczególności dokonywano redukcji zatrudnienia, likwidowano niektóre działy (produkcja sezamków, czekolady), zatrudniano też nowych pracowników za pośrednictwem agencji pośrednictwa pracy.

W 2015r. dokonano zmian w strukturze (...) S.A. poprzez połączenie dotychczasowych komórek organizacyjnych w postaci wydziałów produkcyjnych w D. Produkcji, które realizował dotychczasowe zadania Wydziałów Produkcyjnych.

Magazyn (...) został podporządkowany nowo utworzonemu D. Logistyki Zakładowej.

Przed Sądami (m.in. przed SO w Opolu – I Wydział Cywilny) toczyły się sprawy przeciwko Zakładom (...) S.A. o zawarcie umowy przyrzeczonej nabycia przez ww. spółkę za cenę 9 zł za każdą akcję - akcji Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B..

Zakłady (...) S.A. wyrokami Sądów (w tym m.in. wyrokiem SO w Opolu z dnia 7 maja 2018 roku w sprawie (...) zostały zobowiązany do złożenia oświadczeń woli w ww. kwestii tj. nabycia od akcjonariuszy (pracowników i byłych pracowników) (...) SA w B. akcji tej spółki za cenę 9 zł za każdą akcję.

W 2013 i 2014 roku pracownicy zwalniani z (...) SA otrzymywali jedynie 3 miesięczne odprawy. Żaden ze zwalnianych w tym czasie (2013-2014) pracowników nie otrzymał odprawy w wysokości 9 miesięcznego wynagrodzenia.

Sąd Rejonowy w Opolu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Powództwo powoda wobec pozwanych (...) SA oraz (...) SA o wypłatę dodatkowej 6 miesięcznej odprawy oraz ewentualnie o wypłatę odszkodowania w tożsamej wysokości nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd I instancji dokonał ustaleń faktycznych w oparciu o całokształt zgromadzonego materiału dowodowego. Za wiarygodne uznano w całości dokumenty zebrane w toku postępowania, które nie budziły wątpliwości Sądu I instancji, co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy i nie były kwestionowane przez strony procesu. Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd I instancji oparł się również na wiarygodnych zeznaniach świadków oraz na przesłuchaniu powodów.

Istotne dla niniejszego postępowania okazały się w szczególności zeznania świadków: J. D. (1), C. Z. (1), M. D. (1) i B. D. (1), które to osoby brały bezpośredni udział w podpisywaniu porozumienia z dnia 18 maja 2011 roku oraz zawieraniu protokołów dodatkowych z 2011 roku do (...) obowiązującego w (...) SA.

W zasadzie stan faktyczny w niniejszej sprawie nie był sporny między stronami. Strony różniły się natomiast od oceny skutków prawnych podejmowanych działań i wykładni składanych oświadczeń woli.

Powód domagał się zasądzenia na jego rzecz solidarnie od pozwanych spółek Przedsiębiorstwa (...) S.A. w B. i Zakładów (...) S.A. z siedzibą w O. kwoty 13.180,42 zł wraz z odsetkami ustawowymi tytułem odpraw pieniężnych wynikających z naruszenia przez pozwanych Przedsiębiorstwo (...) S.A. w B. i Zakładów (...) S.A. z siedzibą w O. gwarancji zatrudnienia, wprowadzonej na podstawie postanowień porozumienia z dnia 18.05.2011r. zawartego pomiędzy związkami zawodowymi działającymi na terenie Przedsiębiorstwa (...) S.A. w B., a inwestorem strategicznym tj. Zakładami (...) S.A. z siedzibą w O..

W przypadku nieuwzględnienia przez Sąd I instancji dochodzonego roszczenia powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz solidarnie od pozwanych spółek kwoty 13.180,42 zł wraz z odsetkami ustawowymi tytułem odszkodowania za niewypłacenie na jego rzecz należnej mu odprawy pieniężnej w pełnej wysokości.

Uzasadniając swoje stanowisko procesowe powód podniósł, iż w związku z prowadzoną restrukturyzacją pozwanego Przedsiębiorstwa (...) S.A. w B., w myśl zapisów zawartych w ww. porozumieniu z dnia 18 maja 2011 roku, powinien on otrzymać odprawę w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia, a nie w wysokości jedynie trzymiesięcznego wynagrodzenia jakie faktycznie otrzymał od pozwanego pracodawcy Przedsiębiorstwa (...) S.A. w B..

Przywołując orzecznictwo sądowe powód stał na stanowisku, iż dochodzenie przezeń roszczenia na podstawie porozumienia z dnia 18.05.2011r. są zasadne, bowiem porozumienie z dnia 18.05.2011r. w swojej istocie stanowi źródło prawa pracy w rozumieniu art. 9 k.p.

Pozwane spółki w odpowiedzi na pozew jak i w toku postępowania konsekwentnie z kolei stały na stanowisku, iż dochodzone przez powoda roszczenie nie zasługuje na uwzględnienie bowiem porozumienie z dnia 18.05.2011r. nie stanowi źródła prawa pracy w myśl art. 9 k.p., a tym samym nie może być podstawą dochodzonych przez powoda roszczenia o wypłatę wyższej (łącznie 9 miesięcznej) odprawy.

Istota sporu zatem koncentrowała się na ustaleniu charakteru prawnego porozumienia z dnia 18.05.2011r. zawartego pomiędzy związkami zawodowymi działającymi na terenie Przedsiębiorstwa (...) S.A. w B., a inwestorem strategicznym tj. Zakładami (...) S.A. z siedzibą w O..

Bezspornym w niniejszym postępowaniu był fakt, iż Przedsiębiorstwo (...) S.A. z siedzibą w B. w przeszłości stanowiło spółkę Skarbu Państwa. W ramach prywatyzacji tejże spółki akcje spółki były sprzedawane jej pracownikom w konsekwencji czego w 2011r. (...) SA stała się spółką prywatną, której akcje posiadali wyłącznie jej pracownicy.

Bezspornym był nadto fakt, iż na początku 2011r. spółka Przedsiębiorstwo (...) S.A. z siedzibą w B. stała się przedmiotem zainteresowania, jako możliwy obiekt przejęcia przez inne spółki działające w branży spożywczej. Owo zainteresowanie ww. spółką wykazywała m.in. spółka (...) Sp.z.o.o. z siedzibą w O., której właścicielem był pan K. będący również właścicielem marki (...), który to podmiot w marcu 2011r. rozpoczął wykupowanie akcji od akcjonariuszy Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B., co traktowane było przez zarząd Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B. jako tzw. „wrogie przejęcie” z uwagi na obawę zaprzestania produkcji tudzież zamknięcia fabryki w B.. Nie stanowił osi sporu również fakt, iż protokołem dodatkowym Nr 10 z dnia 15.02.2011r. do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy wprowadzono dodatkowy punkt do art. 3 (...) o treści „pracownikom Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B., zatrudnionym na podstawie umów o pracę zawartych przed dniem 01.01.2011r. na czas nieokreślony, w przypadku dokonania tzw. „wrogiego przyjęcia” Spółki, przez co należy rozumieć m.in. nabycie co najmniej 26% akcji Spółki, zawarcie umów przedwstępnych na sprzedaż akcji z udzieleniem pełnomocnictwa do głosowania na Walnym Zgromadzeniu pozwalającym na reprezentację co najmniej 26% akcji spółki, nabycie prawa do reprezentacji na Walnym Zgromadzeniu co najmniej 26% akcji spółki z tytułu dokonania czynności ww. przez inwestora branżowego lub inny podmiot, osobę prawną lub fizyczną, którego celem byłoby ograniczenie istnienia spółki, jej likwidacji w celu wyeliminowania spółki (...) S.A. z rynku poprzez przejęcie jej sieci sprzedaży, ograniczenie jej działalności gospodarczej poprzez ograniczenie jej dotychczasowej produkcji, podjęcie działań mających na celu likwidację spółki lub połączenie jej z inną spółką, co w konsekwencji doprowadzi do zwolnień grupowych lub indywidulanych pracowników spółki z przyczyn innych niż porozumienie stron, wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika, przejścia pracownika na rentę lub emeryturę – przysługują specjalne, związane z zaistnieniem powyższych sytuacji uprawnienia. W sytuacjach określonych powyżej pracodawca zobowiązuje się zwalnianym pracownikom wypłacić dodatkowo – niezależnie od innych świadczeń przysługujących na mocy przepisów prawa- jednorazowe odszkodowania w wysokości nie mniejszej niż 60-krotność średniego indywidualnego wynagrodzenia pracownika, którego dotyczy odszkodowanie. Średnie miesięczne wynagrodzenie będzie ustalone za okres 6 miesięcy poprzedzających rozwiązanie stosunku pracy, przy uwzględnieniu składników wynagrodzenia branych pod uwagę do określenia ekwiwalentu za urlop. Odszkodowanie to, będzie wypłacane w formie pieniężnej nie później niż w ostatnim dniu zatrudnienia”.

Niewątpliwie w ocenie Sądu I instancji wprowadzenie powyższego zapisu miało na celu zabezpieczenie praw pracowników zatrudnionych w spółce (...) S.A.

Nie było przedmiotem sporu również i to, że w marcu 2011 roku zainteresowanie przejęciem Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B. wyraziły Zakłady (...) S.A. z siedzibą w O., które rozpoczęły wykupowanie akcji od akcjonariuszy Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B. jak i to, że około kwietnia 2011r. zarząd Przedsiębiorstwa (...) S.A. z siedzibą w B. podjął decyzje o sprzedaży akcji spółki na rzecz Zakład (...) S.A.

W dniu 18 maja 2011 roku doszło zatem do zwarcia porozumienia pomiędzy organizacjami związkowymi przy Przedsiębiorstwie (...) S. A. w B. tj. (...) Związkiem Zawodowym (...), Związkiem Zawodowym (...) a Zakładem (...) S.A. w O.. Zgodnie z ww. porozumieniem w przypadku nabycia przez inwestora co najmniej 51% akcji spółki Przedsiębiorstwa (...) S.A. w B., inwestor jako akcjonariusz spółki zachowa następujące warunki: dotychczas obowiązujący w Spółce (...) będzie obowiązywał nadal przez okres 4 lat tj. do dnia 20.05.2015r., w przypadku zwolnień pracowników w ramach restrukturyzacji obowiązywać będą odprawy w jednakowej wysokości – niezależnie od długości okresu zatrudnienia danego pracownika w spółce, odpowiadającej dziewięciomiesięcznemu wynagrodzeniu tego pracownika, w ramach których to odpraw wliczana już będzie odprawa pieniężna wynikająca z ustawy o szczególnych zasadach rozwiazywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, przy czym postanowienie tego punktu nie dotyczyło pracowników spółki zatrudnionych na podstawie umów o pracę na czas określony oraz pracowników zatrudnionych w tzw. aparacie sprzedażowym spółki przez okres czasu krótszy niż 3 lata licząc wstecz od daty zawarcia porozumienia, którzy świadczą pracę poza siedzibą spółki, inwestor potwierdza gotowość nabycia wszystkich akcji spółki od dotychczasowych akcjonariuszy tej spółki, którzy wyraziliby wolę zbycia tych akcji w okresie do trzech lat od dnia podpisania porozumienia, a to za cenę nie mniejszą niż 9 zł za jedną akcje, spółka zachowa odrębną od inwestora podmiotowość prawną, inwestor potwierdził, iż zakład produkcyjny nie zmieni swojej siedziby, a produkcja tych samych grup wyrobów odbywać się będzie nadal pod marką (...), chyba że analiza opłatności produkcji danych wyrobów wykaże inaczej, szczegóły funkcjonowania wydatków inwestycyjnych będą ustalana między zarządem spółki a zarządem inwestora. W treści przedmiotowego porozumienia wskazano, iż porozumienie to nie stanowi prawa pracy w rozumieniu art. 9 k.p., a nadto wskazano, iż porozumienie to będzie obowiązywać przez okres czterech lat tj. do dnia 20.05.2015r.

Konsekwencją zawarcia przedmiotowego porozumienia było wprowadzenie przez pozwaną spółkę Przedsiębiorstwo (...) S. A. w B. w protokole nr (...) z dnia 31 maja 2011 roku do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy zapisu, w którym wskazano, iż pracownicy pozwanej spółki Przedsiębiorstwo (...) S. A. w B., którzy będą zwalniani w ramach restrukturyzacji będą otrzymywali odprawy w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia do dnia 31 grudnia 2011r.

Okres ten został następnie przedłużony protokołem dodatkowym do (...) nr 12 z dnia 20.09.2011r. - aż do dnia 31.12.2012r.

Jak wykazało przeprowadzone postępowanie dowodowe w latach 2011 i 2012 większość zwalnianych pracowników faktycznie otrzymywała 9-cio miesięczne odprawy, co niewątpliwe było zgodne z ww. zapisami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy.

Sytuacja ta uległa w latach 2013-2014 kiedy to, (...) SA zaprzestała wypłat 9 miesięcznych odpraw, wskazując iż z protokołów Nr (...) do (...) wynikał maksymalny termin wypłaty wyższych odpraw jedynie do dnia 31 grudnia 2012 roku.

W takiej właśnie sytuacji znalazł się powód w niniejszej sprawie, którego stosunek pracy z pozwaną (...) SA uległy rozwiązaniu już po 31 grudnia 2012 roku.

Zasadniczym problemem prawnym wymagającym rozstrzygnięcia w związku z odmiennym traktowaniem przez strony postępowania zapisów porozumienia z dnia 18.05.2011r. jest ustalenie charakteru owego porozumienia.

W ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę, - wbrew stanowisku prezentowanemu przez powoda - sporne porozumienie z dnia 18.05.2011r. nie stanowi źródła prawa pracy.

Niewątpliwie rację ma strona powodowa, iż w myśl art. 9 k.p. co do zasady porozumienia zbiorowe mogą stanowić źródła prawa pracy niemniej jednak, taka sytuacja jest dopuszczalna tylko wówczas, gdy porozumienia te mają swoje wyraźne oparcie w ustawie, co nie miało miejsca w niniejszej sprawie.

Strona powodowa na poparcie swego stanowiska procesowego jakoby porozumienie z dnia 18.05.2011r. stanowiło źródło prawa pracy przywoływała szereg orzeczeń, w tym m.in. uchwałę składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2006 r. w sprawie III PZP 2/06, w której to uchwale Sąd Najwyższy wskazał, iż „Postanowienia porozumienia zbiorowego w sprawie gwarancji socjalnych, pracowniczych i związkowych, zawartego w procesie prywatyzacji pośredniej (art. 1 ust. 2 pkt 1 i 1a oraz art. 31a-35 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397 ze zm.), pomiędzy związkami zawodowymi działającymi u pracodawcy a spółką handlową, która po nabyciu akcji stała się spółką dominującą nad spółką zależną będącą pracodawcą, są przepisami prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p.”

Sąd I instancji nie podzielał poglądu prezentowanego przez stronę powodową z uwagi na fakt, iż porozumienie z dnia 18.05.2011r. nie stanowi źródła prawa pracy gdyż nie znajduje oparcia w przepisach ustawy. O tym, że porozumienie z dnia 18.05.2011r. nie stanowi źródła prawa w rozumieniu art. 9 k.p. świadczy jego literalna treść, w której wprost wskazano, iż „przedmiotowe porozumienie z dnia 18.05.2011r. nie stanowi prawa pracy w rozumieniu art. 9 k.p.” Niewątpliwie w ocenie Sądu tak jasne skonkretyzowanie charakteru prawnego przedmiotowego porozumienia obala stanowisko strony powodowej jakoby porozumienie to stanowiło źródło prawa pracy.

Niezależnie od powyższego w ocenie Sądu I instancji porozumienie z dnia 18.05.2011r. nie stanowi w swojej istocie takiego porozumienia o jakim mowa w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2006 r. w sprawie III PZP 2/06.

Abstrahując już od faktu, iż uchwała z dnia 23 maja 2006 r. w sprawie III PZP 2/06 została podjęta zupełnie w innych warunkach prawnych, bowiem dotyczyła prywatyzacji (...) w ocenie Sądu Rejonowego uchwała ta nie w żadnej mierze nie dotyczy sytuacji w jakich znaleźli się powodowie.

Istotnym jest, iż wyraźnie w uzasadnieniu ww. uchwały z 23 maja 2006 roku (III PZP 2/06) Sąd Najwyższy podkreśla, iż zastosowana w tej uchwale rozszerzającą wykładnia pojęcia „oparcia na ustawie” ma charakter niezwykle wyjątkowy, dopuszczalny tylko w szczególnych sytuacjach. W uchwale tej podkreślono, że „zdaniem Sądu Najwyższego w składzie powiększonym, w szczególnych sytuacjach możliwa jest rozszerzająca wykładnia pojęcia "oparcia na ustawie" z k.p., choć powoduje to pewne umniejszenie znaczenia układów zbiorowych prawa pracy, czy w ogóle zasady zamkniętego katalogu źródeł prawa. Dotyczy to tych sytuacji, w których zawarcie układu zbiorowego pracy jest z różnych względów utrudnione”.

W ocenie Sądu I instancji nie można zatem takiej wykładni stosowanej na zasadzie wyjątku, stosować również rozszerzająco w niniejszej sprawie.

W przedstawionych powyżej okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy nie było żadnych powodów dla których ewentualne zawarcie zakładowego układu zbiorowego pracy lub przyjęcie protokołów dodatkowych do tego układu zbiorowego byłoby niemożliwe lub w jakiś sposób utrudnione. W (...) SA Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy obowiązywał od 2005 roku. Co więcej, wielokrotnie przyjmowane były przez zarząd spółki i działające w (...) SA organizacje związkowe protokoły dodatkowe do (...). W maju 2011 roku został przyjęty protokół dodatkowy nr 11 , a następnie w dniu 20 września 2011 roku kolejny protokół dodatkowy nr 12 do (...) i zapisy obu ww. dokumentów wprost dotyczyły wypłaty zwalnianym pracownikom odpraw, ich wysokości oraz czasokresu, w jakim te odprawy będą wypłacane.

W ocenie Sądu I instancji nie można przyjąć, że w niniejszej sprawie doszło do szczególnej sytuacji, jakiej dotyczyła uchwała III PZP 2/06, tj. że zwarcie porozumienia zbiorowego (zakładowego układu zbiorowego pracy) było w tym konkretnym przypadku niemożliwe lub utrudnione.

Odmawiając porozumieniu z dnia 18 maja 2011 roku charakteru źródła prawa pracy w rozumieniu art. 9 §1 kp Sąd I instancji odnotował także stanowisko SN wyrażone w innych orzeczeniach, gdzie m.in. SN przyjął, iż „ porozumienie zbiorowe nie może obowiązywać pracodawcy, który nie jest jego stroną” (zob. wyrok SN z dnia 8 czerwca 2010 roku – I PK 23/10).

Porozumienie z dnia 18 maja 2011 roku nie było zwarte przez pracodawcę powodów tj. przez (...) SA w B., a zatem podmiot ten nie mógł być zobowiązany do wypłacanie powodowi odprawy li tylko w oparciu o zapisy ww. porozumienia.

Bezspornym było w niniejszej sprawie, iż, pracownicy zwalniani w 2011 i 2012 roku z (...) SA otrzymywali odprawy w wysokości 9 miesięcznego wynagrodzenia (niezależnie od stażu pracy). Jest natomiast oczywistym, iż otrzymywali je na podstawie zapisów obowiązującego w tym czasie (...) (z uwzględnieniem zapisów protokołów dodatkowych nr 11 i 12), gdzie pozowany pracodawca w uzgodnieniu z organizacjami związkowymi zobowiązywał się do wypłaty 9 miesięcznych odpraw pracownikom, ale jedynie w ściśle określonych ramach czasowych tj. o ile stosunek pracy takiego zwalnianego pracownika ustanie do dnia 31 grudnia 2012 roku. Natomiast stosunek powoda ustał w dniu 31.08.2013 r.

W orzecznictwie SN przyjęto również, iż art. 59 ust. 2 Konstytucji RP nie stanowi dostatecznej podstawy do przyjęcia normatywnego charakteru dowolnego porozumienia zbiorowego, gdy takie porozumienie nie znajduje oparcia w ustawie (zob. wyrok SN z dnia 7 grudnia 2012 roku – II PK 128/12). Intencją ustrojodawcy było bowiem stworzenie zamkniętego systemu źródeł prawa i ograniczenie ich katalogu do aktów wymienionych wprost w art. 87 Konstytucji RP.

Zgodnie zatem z art. 9 §1 k.p., aby postanowienia porozumienia zbiorowego mogły być zaliczone do źródeł prawa pracy muszą określać prawa i obowiązki stron stosunku pracy i muszą być „oparte na ustawie”.

Waloru takiego nie posiada - w ocenie Sądu I instancji – porozumienie z dnia 18 maja 2011 roku.

W niniejszej sprawie strona powodowa podnosiła także, iż w przypadku braku uznania porozumienia z dnia 18 maja 2011 roku za porozumienie o jakim mowa w art. 9 kp (tj. za źródło prawa pracy), należy uznać ww. porozumienie za umowę o świadczenie na rzecz osoby trzeciej, w której zastrzeżono, że pozwana (...) SA ma spełnić świadczenie w postaci odprawy na rzecz jej pracowników (art. 393 k.c.), lub za umowę o świadczenie przez osobę trzecią, w której pozwana (...) SA zobowiązała się wobec pracowników (...) SA, że (...) SA spełni określone świadczenie na rzecz pracowników (umowa z art. 391 k.c.).

W ocenie Sądu I instancji orzekającego w niniejszej sprawie zapis pkt. 2 ww. porozumienia nie ma charakteru umowy, o jakiej mowa w art. 391 k.c. ani w art. 393 k.c. Porozumienie z dnia 18 maja 2011 roku zawarte pomiędzy (...) SA a przedstawicielami związków zawodowych działających przy (...) SA zawiera kilka różnych (odmiennych) zapisów o bardzo zróżnicowanym stopniu szczegółowości i zawierającym zobowiązania dla różnych podmiotów. Przykładowo dość ogólnym jest zapis pkt. 4 porozumienia, gdzie zapisano „spółka (tj. (...) SA) zachowa odrębną od inwestora podmiotowość prawną”. Zapis ten ma z pewnością charakter pewnej deklaracji (przyrzeczenia) inwestora. Brak jest jednak jakiekolwiek sankcji przy ww. zapisie za naruszenie tejże deklaracji. Podobną deklaracją jest również zapis pkt. 1 ww. porozumienia dotyczący czasokresu obowiązywania (...), gdyż jest oczywistym, że (...) jest porozumieniem zbiorowym zawieranym pomiędzy pracodawcą (tj. w tym wypadku (...) SA zachowującym odrębną podmiotowość prawną) a organizacjami związkowymi i to ww. podmioty decydują ostatecznie o czasookresie trwania ww. porozumienia zbiorowego i jego ewentualnych zmianach (na co wskazywano już powyżej).

W ocenie Sądu I instancji orzekającego zupełnie odmiennym natomiast i znacznie bardziej szczegółowym jest zapis pkt. 3 ww. porozumienia, który odnosi się wprost do wykupu przez (...) SA (a wiec stronę tegoż porozumienia z 18 maja 2011 roku) akcji od akcjonariuszy (...) SA w B..

W tym zakresie Sąd I instancji w całości podzielił wykładnię dokonaną przez SO w Opolu w sprawie I C 444/16 (dotyczącym zawarcia umowy przyrzeczonej), gdzie Sąd Okręgowy w Opolu uznał, że zapis ww. pkt. 3 stanowił zwarcie umowy przedwstępnej pomiędzy (...) SA a organizacjami związkowymi działającym na rzecz osób trzecich (tj. na rzecz akcjonariuszy – pracowników).

Taką konstrukcję umowy na rzecz osoby trzeciej przewiduje art. 393 kc. W uzasadnieniu wyroku w sprawie I C 444/16 SO w Opolu podkreślono, iż w punkcie 3 porozumienia zwarto wszystkie istotne elementy umowy przyrzeczonej: wskazano strony tej umowy, przedmiot umowy oraz cenę (nie mniejszą niż 9 zł za jedną akcję). W pkt. 3 porozumienia wskazano też bardzo wyraźnie termin zawarcia umowy przyrzeczonej tj. do trzech lat od dnia podpisania porozumienia tj. do 18 maja 2014 roku).

Zapis pkt. 3 ww. porozumienia z dnia 18 maja 2011 roku (dotyczący akcji), w którym inwestor (...) SA wprost zobowiązał się do nabycia akcji od dotychczasowych akcjonariuszy za ściśle określoną cenę i w określonym dokładnie terminie, różni się zdecydowanie do innych zapisów ww. porozumienia w tym m.in. od spornego w niniejszej sprawie zapisu pkt. 2 ww. porozumienia (dotyczącego odpraw pracowniczych). Punkt 2 ww. porozumienia cechuje się bowiem znacznym stopniem ogólności i nie można oprzeć się wrażeniu, iż główny nacisk w tym punkcie położony jest na zapis o „ odprawach jednakowej wysokości – niezależnie od okresu zatrudnienia pracownika w spółce”. Punkt 2 w. porozumienia ma zatem następujące brzmienie „w przypadku zwolnień pracowników w ramach restrukturyzacji obowiązywać będą odprawy w jednakowej wysokości – niezależnie od długości okresu zatrudnienia danego pracownika w spółce, odpowiadającej dziewięciomiesięcznemu wynagrodzeniu tego pracownika, w ramach których to odpraw wliczana już będzie odprawa pieniężna wynikająca z ustawy o szczególnych zasadach rozwiazywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, przy czym postanowienie tego punktu nie dotyczyło pracowników spółki zatrudnionych na podstawie umów o pracę na czas określony oraz pracowników zatrudnionych w tzw. aparacie sprzedażowym spółki przez okres czasu krótszy niż 3 lata licząc wstecz od daty zawarcia porozumienia, którzy świadczą pracę poza siedzibą spółki”.

W ocenie Sądu I instancji odmiennie niż w przypadku zapisu pkt. 3 porozumienia nie może tu znaleźć zastosowania konstrukcja z art. 393 k.c., tj. zawarcie umowy na rzecz osoby trzeciej.

W umowie na rzecz osoby trzeciej strony tej umowy postanawiają, że dłużnik (przyrzekający) spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej (w tym wypadku na rzecz pracowników). Osoba trzecia nie bierze udziału w zawieraniu tej umowy, ale w wyniku zastrzeżenia umownego nabywa uprawnienie do żądania od dłużnika spełnienia świadczenia na swoją rzecz.

I tu już napotykamy na pierwszy zasadniczy problem, gdyż ewentualna grupa beneficjentów zapisu pkt. 2 porozumienia jest określona nieprecyzyjne. Z treści pkt. 2 porozumienia można wywodzić, iż chodzi tu o grupę pracowników zwolnionych „w ramach restrukturyzacji”, który to zapis nastręcza jednak trudności interpretacyjne i budzi wątpliwości, jakiej grupy beneficjentów owa umowa na rzecz osoby trzeciej faktycznie miałaby dotyczyć. Brak jest zatem takiego elementu tejże umowy, który pozwala na niewątpliwą identyfikację grona osób uprawnionych (tj. owych osób trzecich).

Kolejnym problem, który nie pozwala na zakwalifikowanie zapisu pkt. 2 porozumienia jako umowy z art. 393 k.c. stanowi osoba dłużnika.

W klasycznej umowie na rzecz osoby trzeciej mamy do czynienia ze zobowiązaniem dłużnika (tj. strony tej umowy), który „przyrzeka” spełnienie świadczenia na rzecz osoby trzeciej. W zapisie pkt. 2 porozumienia mamy natomiast ogólny zapis „obowiązywać będą odprawy” bez bliższego wskazania podmiotu, który zobowiązuje się te odprawy wypłacać.

Odprawa jako świadczenie „ze stosunku pracy” co do zasady winno być wypłacane przez pracodawcę (tj. (...) SA), która to spółka nie jest jednak stroną porozumienia z dnia 18 maja 2011 roku, a zatem nie jest dłużnikiem stosunku zobowiązaniowego.

W ten sposób dochodzimy do dość karkołomnej konstrukcji prawnej, w której (...) SA jako strona porozumienia zobowiązywałaby się do tego, że podmiot trzeci ( (...) SA – nie będący stroną umowy) spełni określone świadczenie (wypłaci odprawy) na rzecz dość nieprecyzyjnie wskazanej osoby trzeciej (tj. na rzecz pracowników zwalnianych „w ramach restrukturyzacji”) – również nie będącą wprost stroną umowy.

Dodatkowo Sąd I instancji podkreślił, że ów pkt 2 porozumienia nie zawiera też bliżej określonej daty, w której spełnienie określonego tam świadczenia (tj. wypłata odpraw) miała by następować.

W ocenie Sądu I instancji w niniejszej sprawie niezwykle istotnym był fakt, iż stroną porozumienia z dnia 18 maja 2011 roku (działającą na rzecz pracowników a także pracowników – akcjonariuszy) były organizacje związkowe działające przy (...) SA w B.. Dokładnie te same organizacje związkowe były następnie stroną porozumień zbiorowych zawieranych już z pracodawcą tj. z (...) SA w B..

Znamiennym jest też, że zaraz po zawarciu porozumienia z dnia 18 maja 2011 roku (tj. w dniu 31 maja 2011 roku) doszło do podpisania przez ww. organizacje związkowe oraz zarząd (...) SA (tj. przez pracodawcę) protokołu dodatkowego nr (...) do (...), w którym zawarto szczegółowe ustalenia dotyczące warunków otrzymania przez pracowników odpraw pieniężnych w zwiększonej 9 miesięcznej jednakowej wysokości (niezależnie od stażu pracy). Precyzyjnie określona została wówczas grupa pracowników uprawnionych do tego rodzaju wyższych odpraw. Jednocześnie zapisy protokołu nr (...) do (...) wprowadziły wyraźny limit czasowy na wypłaty tego rodzaju wyższych świadczeń (tj. do 31 grudnia 2011 roku).

Następnie kolejnym protokołem do (...) nr (...)września 2011 roku wydłużono okres wypłacania podwyższonych 9 miesięcznych odpraw zwalnianym pracownikom tj. do 31 grudnia 2012 roku.

W kolejnych latach – mimo dalszego obowiązywania zakładowego układu zbiorowego pracy w (...) SA – organizacje związkowe (będące wszak stroną porozumienia z dnia 18 maja 2011 roku) nie wykazały się dalszą aktywnością, by rozszerzać możliwość wypłaty wyższych odpraw zwalnianym pracownikom w kolejnych latach i nie było inicjatywy organizacji związkowych, by do (...) wprowadzać zapisy dotyczące wyższych odpraw w kolejnych latach (tj. w 2013 i 2014 roku).

Za trafną ocenę Sąd I instancji uznał, że dość ogólne i jedynie ramowe zapisy pkt. 2 porozumienia z 18 maja 2011 roku zostały następnie przeniesione w sposób szczegółowy i konkretny do układu zbiorowego pracy poprzez zawarcie protokołów dodatkowych do (...), stanowiących konsumpcje ustaleń ww. porozumienia i nabywając w ten sposób waloru obowiązującego źródła prawa pracy.

Tym samym Sąd I instancji uznał, że wolą stron porozumienia (w tym przede wszystkim organizacji związkowych działających w (...) SA) było ustalenie odpraw dla zwalnianych pracowników na jednakowym, wyższym poziomie (niezależnie od ich stażu pracy) jednak szczegółowa konkretyzacja powyższych ustaleń nastąpiła dopiero w kolejno zawieranych protokołach dodatkowych do (...), które to protokoły wprost stanowią źródło prawa pracy i jak wynika z przeprowadzonego w niniejszej sprawie postępowania dowodowego – właśnie na podstawie tychże źródeł prawa pracy w pozwanej spółce (...) SA w B. w latach 2011 -2012 były wypłacane zwalnianym pracownikom wyższe, 9 miesięczne odprawy.

Uwzględniając powyższe Sąd I instancji uznał, iż powód, którego stosunek pracy z (...) SA w B. uległ rozwiązaniu dopiero w 2013 nie ma prawa do wyższej 9-miesięcznej odprawy, gdyż jego stosunek pracy uległ rozwiązaniu po dniu 31 grudnia 2012 roku, a brak jest podstaw do żądania przez powoda wyższej odprawy wyłącznie w oparciu o zapisy samego porozumienia z 18 maja 2011 roku.

Jak wskazano wyżej samo porozumienie nie może być uznane za źródło prawa pracy (zgodnie z art. 9 kp).

Powyższe ustalenie skutkowało oddaleniem powództwa powoda przeciwko Przedsiębiorstwu (...) S. A. w B. oraz Zakładom (...) S.A z siedzibą w O. o zapłatę dodatkowych 6 miesięcznych odpraw, o czym orzeczono jak w punkcie I wyroku.

Nie zasługiwało na uwzględnienie również powództwo powoda o zapłatę odszkodowania (w wysokości 6 miesięcznych odpraw), które to powództwo powód wywodził z przepisów prawa cywilnego (art. 393 k.c.). Jak wskazano wyżej zapisów pkt. 2 porozumienia z dnia 18 maja 2011 roku nie można traktować jako umowy zwartej na rzecz osoby trzeciej (o jakiej mowa w art. 393 k.c.) z uwagi na brak istotnych elementów tejże umowy, na co wskazywano wyraźnie powyżej.

Skutkowało to zatem oddaleniem powództwa powoda przeciwko Przedsiębiorstwu (...) S. A. w B. oraz Zakładom (...) S.A z siedzibą w O. o zapłatę odszkodowania, o czym orzeczono jak w punkcie II wyroku.

Orzeczenie o kosztach postępowania uzasadnia dyspozycja art. 102 k.p.c.

Przepis ten przewiduje, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych, Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego, przy ocenie przesłanek z art. 102 k.p.c., należy przede wszystkim wziąć pod uwagę fakty związane z samym przebiegiem procesu, tj. podstawę oddalenia żądania, szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy albo subiektywne przekonanie powodów co do zasadności zgłoszonego roszczenia - trudne do zweryfikowania a limine.

Z uwagi na skomplikowany charakter sprawy, konieczność przeprowadzenia wnikliwej analizy prawnej i faktycznej, przy odmiennych orzeczeniach w zakresie zawarcia umowy przyrzeczonej dotyczącej nabycia przez (...) O. akcji (...) SA oraz przy jednoczesnym braku jednolitej linii orzeczniczej dotyczącej zaliczania porozumień socjalnych jako źródeł prawa pracy, Sąd I instancji uznał, że w niniejszej sprawie zachodzą szczególne, wyjątkowe okoliczności uzasadniające nie obciążanie powoda kosztami postępowania sądowego, w tym kosztami zastępstwa procesowego na rzecz obu pozwanych spółek.

Apelację od wyroku Sadu rejonowego wniósł powód, zaskarżając przedmiotowy wyrok w części, tj. w zakresie pkt I i II, zarzucając mu:

I. naruszenie przepisów postępowania, które miały wpływ na treść orzeczenia:

a) art. 327 ¹ § 1 pkt 2 k.p.c. - poprzez sporządzenie uzasadnienia zaskarżonego wyroku niezgodnie z wymaganiami tego przepisu, w sposób szczątkowo wyjaśniający i odnoszący się do stanu faktycznego sprawy, bez wyjaśnienia (w sposób dostateczny) motywów rozstrzygnięcia, poprzez oparcie uzasadnienia orzeczenia jedynie o wybraną, niewielką część zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym w szczególności pomijając odniesienie się do kwestii oceny konkretnych dowodów, a nawet przez pominięcie istotnych treści większości dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, które to naruszenia, w szczególności, przejawiają się w:

1. braku rozważenia i odniesienia się do (przy ocenie charakteru Porozumienia) treści i znaczenia Protokołu dodatkowego nr (...) do (...) oraz upoważnienia udzielonego Inwestorowi (Pozwanej ad 2) przez Pozwaną ad 1, w tym dokumencie, do negocjacji oraz zawarcia umowy społecznej regulującej prawa i interesy pracowników Pozwanej ad 1 po jej przejęciu przez Inwestora, a w szczególności całkowite pominięcie w opisie zebranego materiału dowodowego, opisie ustaleń faktycznych sprawy oraz wnioskach, ustaleniach i subsumcji - najważniejszego fragmentu Protokołu nr (...) do (...), zgodnie z którym pracownicy (...) S.A. nie będą uprawnieni do uzyskiwania 60-cio miesięcznych odszkodowań w przypadku zwolnienia, tylko jeśli spełniony zostanie następujący warunek zapisany w Protokole nr (...) do (...):

„Potencjalny Inwestor branżowy (...) podpisze z organami Spółki umowy regulujące zasady i warunki objęcia akcji oraz zawrze z organizacjami reprezentującymi pracowników umowę społeczną dotyczącą zabezpieczenia praw i interesów pracowniczych pracowników zatrudnionych w (...) S.A. "

2. braku rozważenia, a nawet zauważenia, poruszanego przez powoda problemu braku wręczenia pracownikom Pozwanej ad 1 wypowiedzeń zmieniających ich warunki pracy i płacy, na podstawie których pracownicy Pozwanej ad 1 zostali by pozbawieni uprawnień do świadczeń wprowadzonych do ich indywidualnych stosunków pracy na mocy Protokołów dodatkowych nr (...) do (...) i wpływu tego zaniechania Pozwanych na uprawnienie powodów do uzyskania odprawy na podstawie, obowiązujących ich nadal w 2013 i 2014 r., postanowień Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy;

3. braku zauważenia i całkowitym pominięciu okoliczności, że wypowiedzenia zmieniające na podstawie których pracownicy Pozwanej ad 1 utracili prawa przysługujące im bezpośrednio na podstawie (...), w tym w szczególności uprawnienie do uzyskania „dodatkowych odpraw pieniężnych", były wręczane przez Pozwaną ad 1 dopiero w 2015 r.;

4. braku zauważenia faktu zawarcia, istnienia i obowiązywania Protokołu dodatkowego (...) do (...), na mocy którego uprawnienia pracowników Pozwanej ad 1, przysługujące im w listopadzie 2012 r. (w tym w szczególności prawo do odprawy w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia wynikające z Protokołów dodatkowych nr (...) do

(...)) zostały utrwalone i przedłużone do 30 maja 2015 r., a zatem obowiązywały (także na podstawie (...)) w 2013 i 2014 r. tj. w czasie, gdy zostały rozwiązany stosunek pracy powoda - w związku z restrukturyzacją i wraz z likwidacją jego stanowiska pracy;

5. niewystarczającym, ogólnikowym wskazaniu jedynie, że istotne dla niniejszego postępowania okazały się (w szczególności) zeznania świadków: J. D. (1), C. Z. (1), M. D. (1) i B. D. (1) bez określenia co, w ocenie Sądu, wynika z treści zeznań tych oraz innych świadków; bez wskazania, które fragmenty zeznań świadków i w jakim przedmiocie, doprowadziły Sąd do konkluzji o braku zasadności powództw (obydwu roszczeń);

6. braku poczynienia ustaleń (i wyjaśnienia tego w uzasadnieniu) dotyczących - podnoszonych konsekwentnie przez powodów (przez cały etap postępowania) - zarzutów i zastrzeżeń związanych z postępowaniem Pozwanych w stosunku do akcjonariuszy/pracowników (...) S.A. na przestrzeni lat 2011 - 2015, w szczególności, w zakresie nieuczciwego, nielojalnego i podstępnego postępowania, związanego przede wszystkim z zaprzeczaniem przez Pozwane (na etapie przedprocesowym i w toku procesu) najistotniejszej okoliczności faktycznej sprawy tj. faktowi prowadzenia w latach 2013 i 2014 gruntownej restrukturyzacji Pozwanej ad 1, a zatem - zaniechanie rozważenia (w ogóle) kwestii naruszenia przez Pozwane zasad współżycia społecznego i społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa;

7. braku zauważenia i całkowitym pominięciu okoliczności, że Pozwane celowo, sztucznie zaniżały ilość zwalnianych pracowników (w kolejnych okresach lat 2011 - 2015) - poniżej 30 osób, aby uniknąć konieczności formalnego wszczęcia procedury zwolnień grupowych i celowego zaniżania liczby zwolnień w latach 2011 i 2012, w celu uniknięcia wypłaty odprawy w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia na rzecz pracowników (zwalnianych w latach późniejszych tj. 2013 - 2015), co stanowi działanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i jako takie nie zasługuje na ochronę;

8. całkowitym pominięciu treści zeznań złożonych przez prezesa Pozwanej ad 1 M. K. (prezes zarządu od grudnia 2011 do grudnia 2013 r.), który wyjaśnił wyraźnie, że w latach, w których pełnił funkcję prezesa Pozwanej z informacji, które posiadał:

- Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy Pozwanej ad 1 był zawieszony,

- wypłata odpraw w latach 2011 i 2012 następowała na podstawie tego samego dokumentu, w którym istniał zapis stanowiący o tym, że akcjonariusze Pozwanej ad 1 są uprawnieni do zbycia swoich akcji na rzecz Pozwanej ad 2 za kwotę 9 zł za akcję - który to zapis istniał jedynie w Porozumieniu, a nie było go w Protokołach dodatkowych do (...) co oznacza, że prezes Pozwanej ad 1, który wypłacał odprawy w 2011 i 2012 r. robił to ze świadomością, że są wypłacane na podstawie Porozumienia z dnia 18.05.2011 r.;

9. całkowitym pominięciu treści zeznań przedstawicieli Pozwanych (K. D. oraz M. P.) oraz wyraźnego stanowiska wyrażonego przez Pozwane (sprawa VI GC 156/14), w którym wskazywano, że pkt 2 Porozumienia był jego najważniejszą częścią, Porozumienie miało na celu ochronę praw pracowników Pozwanej ad 1 i w ocenie Pozwanych ma charakter normatywny oraz jest źródłem prawa pracy,

b) 233 § 2 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, w oparciu o wybrane elementy materiału dowodowego, z pominięciem znacznej jego części, a polegające na ignorowaniu treści zeznań świadków oraz treści istotnych dokumentów; przytoczeniu i opieraniu się jedynie na tych niepełnych i wyrwanych z kontekstu fragmentach treści istotnych dokumentów z pominięciem ich najważniejszych części, a przejawiające się w:

1. błędnym przyjęciu, że stan faktyczny niniejszej sprawy w zasadzie nie był sporny pomiędzy stronami, podczas gdy Pozwane, już na etapie przed procesowym, kwestionowały najistotniejszą okoliczność stanu faktycznego, z której powód wywodzi swoje roszczenie-tj. fakt prowadzenia w latach 2013 - 2015 restrukturyzacji Pozwanej ad 1, a stanowisko to, Pozwane podtrzymywały w postępowaniu przez Sądem I instancji; ponadto - w toku sprawy Pozwane zmieniły swoje stanowisko i twierdzenia odnośnie faktów wskazując, że restrukturyzacja w latach 2013 - 2015 jednak była prowadzona, ale rzekomo była to inna/odmienna restrukturyzacja niż ta prowadzona w latach wcześniejszych (tj. 2011 i 2012)-a właśnie te okoliczności faktyczne były główną osią sporu stron (co do której powodowie ostatecznie wykazali słuszność swojego stanowiska i jednocześnie wykazano, że także to działanie Pozwanych było podstępne, nastawione na wprowadzenie w błąd pracowników/akcjonariuszy oraz Sądu);

2. przyjęciu, że pkt 2 Porozumienia jest niejasny, nieprecyzyjny, krąg uprawnionych osób nie jest ustalony oraz nie jest jasne kto jest dłużnikiem, podczas gdy:

- żadna ze stron postępowania (w tym Pozwane), ani żaden ze świadków, nie mieli wątpliwości co do tego, że punkt ten wprowadza uprawnienie pracowników Pozwanej ad 1 do uzyskania odprawy w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia,

- superfluum jest stwierdzenie, że osoby zatrudnione u Pozwanej ad 1 - są i były -zawsze znane, skonkretyzowane z imienia i nazwiska oraz numeru PESEL,

- Pozwana ad 2 oraz jej przedstawiciele, wyraźnie twierdziła, że pkt 2 Porozumienia jest jasny, stanowczy i precyzyjny oraz wyraźnie wskazuje adresata uprawnień, w przeciwieństwie do pkt 3 Porozumienia, który według Pozwanych jest nieprecyzyjny i miał jedynie charakter deklaratoryjny,

- w przypadku uznania, że Porozumienie nie ma charakteru prawa pracy i uznania, że Pozwana ad 1 nie jest nim związana - jest oczywistym, że zobowiązanym pozostaje Inwestor tj. Pozwana ad 2 - vide tekst Porozumienia: „Inwestor, jako akcjonariusz Spółki zachowa następujące warunki";

3. przyjęciu, że wypłaty odpraw w latach 2011 i 2012 były dokonywane na podstawie Protokołów dodatkowych nr (...)do (...), a nie na podstawie pkt 2 Porozumienia z dnia 18.05.2011 r., podczas gdy nawet prezes Pozwanej ad 1 (w okresie od grudnia 2011 do grudnia 2013 r.) - M. K. zeznał, że:

- z informacji, które posiadał - (...) Pozwanej ad 1 (w czasie, gdy on sprawował funkcję) - był zawieszony, a ponieważ to on był osobą rozwiązującą z pracownikami, w tym czasie, umowy o pracę, to konieczne jest uznanie, że nie mógł on sądzić jednocześnie, że odprawy 9-cio miesięczne wypłacane są na podstawie (...) (zawieszonego);

- w dokumencie, w którym istniało postanowienie o odprawach należnych pracownikom Pozwanej ad 1 w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia, na podstawie, którego były wypłacane te odprawy, było także postanowienie o tym, że Pozwana ad 2 wykupi od akcjonariuszy (...) O. akcje za kwotę 9 zł za akcję, a obydwa te postanowienia znajdowały się jedynie w Porozumieniu z dnia 18.05.2011 r. (pkt 2 i 3), natomiast postanowienia dotyczącego wykupu akcji nie było w Protokołach dodatkowych nr (...) do (...), stąd Protokoły dodatkowe nie mogły być dokumentami, na podstawie których dokonywano wypłat odpraw w okresie, w którym prezesem był M. K.;

- prezes B. W. poinformował prezesa M. K. dopiero w 2012 r., że odprawy w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia będą wypłacane jedynie do końca 2012 r., a później należy przerwać ich wypłatę w takiej wysokości; panowała zasada, zgodnie z którą zwolnienia w Pozwanej ad 1 były utrzymywane (sztucznie) poniżej 30 osób w danym okresie 30-sto dniowym, w celu uniknięcia konieczności formalnego przeprowadzania procedury zwolnień grupowych mimo tego, że rzeczywiste plany i potrzeby zwolnień w firmie (u Pozwanej ad 1) przekraczały znacznie te limity;

4. całkowitym zignorowaniu dopuszczonych dowodów (zawnioskowanych przez powoda) pochodzących z akt sprawy o sygnaturze VI GC 156/14, dołączonej do niniejszego postępowania, w szczególności z pism Pozwanej ad 2 zawierających oświadczenia (oraz wniosków wynikających z tych oświadczeń) o charakterze normatywnym pkt 2 Porozumienia oraz zapisów protokołów rozpraw zawierających zeznania K. D. (1) oraz M. P. (2) (potwierdzone w zeznaniach złożonych w niniejszym postępowaniu), w których Pozwana ad 2 oraz jej przedstawiciele wyjaśnili, że Porozumienie miało na celu ochronę pracowników Pozwanej ad 1, pkt 2 Porozumienia był jasny i klarowny oraz sformułowany precyzyjnie - w przeciwieństwie do pkt 3 Porozumienia dotyczącego akcji, a Inwestor w 2011 r. wychodził z założenia, że organizacje związkowe podpisujące Porozumienie działają przede wszystkim w imieniu pracowników Pozwanej ad 1 (pkt 2), a nie w imieniu jej akcjonariuszy (pkt 3) Porozumienia;

5. dokonaniu błędnej oceny treści zeznań świadków i przyjęciu, że roszczenia powoda nie są zasadne, podczas gdy zeznania świadków mogą być ocenione wyłącznie, jako korzystne dla powoda i potwierdzające jego uprawnienie do uzyskania odprawy w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia (w latach 2011 - 2015) bezpośrednio w oparciu o Porozumienie, co przejawia się w szczególności, w wyjaśnieniach następujących osób (zeznania, których stanowią część materiału dowodowego sprawy): M. K. (prezesa Pozwanej ad 1), C. Z. (1) (prezesa Pozwanej ad 1), W. K. (prezesa Pozwanej ad 1), J. D. (2) (podpisał Porozumienia za organizacje związkowego), M. D. (1) (podpisał Porozumienia za organizacje związkowego), K. D. (1) (prezesa Pozwanej ad 2);

6. uznaniu, że nie było wiadome do kiedy obowiązuje Porozumienie oraz do kiedy - na jego podstawie - mają być wypłacane odprawy w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia, podczas gdy Porozumienie jasno wskazuje, że obowiązuje do dnia 20.05.2015 r.; świadkowie, w szczególności: J. D., C. Z., M. D. i inni wskazywali, że odprawy miały być wypłacane do 20.05.2015 r. jak wynikało z treści samego Porozumienia, a w piśmie z dnia 13.04.2015 r. organizacje związkowe działające przy Pozwanej ad 1 zwróciły się do Zarządu Pozwanej ad 1 (która przecież nie podpisywała Porozumienia) z informacją, że niedługo upływa 4 - letni termin (zawarty w Porozumieniu pomiędzy pracodawcą, Inwestorem i organizacjami związkowymi) związany z prawami pracowników Pozwanej ad 1, stąd proszą Zarząd Pozwanej ad 1 o podjęcie rozmów w tej sprawie;

7. nie uwzględnieniu, że Porozumienie z dnia 18.05.2011 r. weszło w życie dopiero po spełnieniu się zapisanego w nim warunku zawieszającego tj. w dniu 3 października 2011 r., a zatem już po wprowadzeniu Protokołów dodatkowych do (...), podczas gdy fakt ten dowodzi, że Protokoły dodatkowe do (...) miały zabezpieczać prawo pracowników do uzyskania odprawy, w czasie przed wejściem w życie samego Porozumienia, co jest zgodne także z zeznaniami świadków J. D. oraz C. Z.;

8. wzięciu pod rozwagę i uwzględnieniu jedynie początkowej treści Protokołu dodatkowego nr (...) do (...) z całkowitym pominięciem jego najważniejszej części zawartej in fine, zgodnie z którą: pracownicy Pozwanej ad 1 nie byli uprawnieni do uzyskania odszkodowań w wysokości 60-cio miesięcznego wynagrodzenia, tylko w przypadku spełnienia przez Inwestora następującego warunku:

„Potencjalny Inwestor branżowy (...) podpisze z organami Spółki umowy regulujące zasady i warunki objęcia akcji oraz zawrze z organizacjami reprezentującymi pracowników umowę społeczną dotyczącą zabezpieczenia praw i interesów pracowniczych pracowników zatrudnionych w (...) S.A. "

- a zatem pominięciu, że Inwestor (Pozwana ad 2) uzyskał (już w lutym 2011 r.), w prawie wewnętrznym Pozwanej ad 1, wyraźne upoważnienie i podstawę prawną do zawarcia w imieniu Pozwanej ad 1 umowy społecznej regulującej prawa i interesy pracowników Pozwanej ad 1. E. Pozwana ad 2 miała wyraźną podstawę prawną do podpisania Porozumienia z dnia 18.05.2011 r. i zobowiązania się w nim - w imieniu Pozwanej ad 1 - do wypłaty na rzecz pracowników Pozwanej ad 1 odprawy w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia;

9. całkowitym zignorowaniu faktu zawarcia, istnienia i obowiązywania Protokołu dodatkowego nr (...) do (...) z dnia 09.11.2012 r., podczas gdy dokumentem tym Pozwana ad 1 przedłużyła i utrwaliła, do dnia 30.05.2015 r., wszystkie uprawnienia i prawa istniejące w czasie jego wprowadzenia do (...), a zatem także uprawnienie do uzyskania odprawy w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia, które wynikały z Protokołów dodatkowych nr (...)do (...);

10. całkowitym pominięciu faktu, że nie istnieją dokumenty na podstawie których mogłoby dojść do wypowiedzenia (po 2012 r.) pracownikom Pozwanej ad 1 warunków pracy i płacy, i na podstawie których mogliby oni utracić uprawnienie do uzyskania odprawy w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia, które to uprawnienie, po wprowadzeniu Protokołów dodatkowych nr (...)do (...), stało się częścią ich indywidualnych stosunków pracy oraz pominięciu, że takie wypowiedzenia były wręczane pracownikom Pozwanej ad 1 dopiero w styczniu i czerwcu 2015 r., podczas gdy brak wręczenia pracownikom wypowiedzeń zmieniających, po upływie terminu na jaki dane uprawnienie było zapisane w (...) oznacza, że pracownicy nie utracili prawa do uzyskania odprawy w tej wysokości i prawo to przysługiwało im w czasie zwolnień prowadzonych w ramach restrukturyzacji w latach 2013 - 2015;

11. nie wzięciu pod rozwagę przy ocenie materiału dowodowego pisma Zarządu Regionu (...) w O. z dnia 20.02.2014 r., w którym podmiot ten, odpowiadając na pytanie zadane przez organizacje związkowe Pozwanej ad 1, wyraźnie wskazał, że Porozumienie z dnia 18.05.2011 r. jest źródłem prawa pracy;

12. nie wzięciu pod rozwagę przy ocenie materiału dowodowego pisma organizacji związkowych Pozwanej ad 1 z dnia 13.04.2015 r., kierowanego do Zarządu Pozwanej ad 1, w którym wskazuje się, że Porozumienie z dnia 18.05.2011 r.:

a) reguluje prawa pracowników Pozwanej ad 1,

b) jest wynikiem trójstronnych ustaleń pomiędzy (...) S.A., (...) S.A. i organizacjami związkowymi;

13. nie wzięciu pod rozwagę przy ocenie materiału dowodowego, że z danych o zatrudnieniu i jego zmianach, na przestrzeni lat 2011 - 2015, przedstawionych przez Pozwane w niniejszym postępowaniu wynika, że w latach 2013 - 2015 następowała likwidacja wielu stanowisk pracy, w tym stanowisk pracy powodów, podczas gdy była to główna oś sporu pomiędzy stronami, co do elementów stanu faktycznego; faktowi temu Pozwane zaprzeczały z całą siłą, a ostatecznie wykazane zostało, że w ramach gruntownej i ciągłej restrukturyzacji, kontynuowanej od 2011 r., takie likwidacje stanowisk pracy w latach 2013 i 2014 miały miejsce, a w związku z nimi nastąpiły zwolnienia pracownika, w tym powoda;

14. nie wzięciu pod rozwagę przy ocenie materiału dowodowego, że osoby zatrudnione w tzw. aparacie sprzedażowym Pozwanej ad 1 były w praktyce w ogóle wyłączone z prawa do uzyskania odprawy w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia, a wyłączenie to znajdowało się wyłącznie w pkt 2 Porozumienia z dnia 18.05.2011 r., (nie było zapisane w Protokole dodatkowym nr (...) do (...) żaden inny dokument nie zawierał tego wyłączenia) co oznacza, że Porozumieniu nadawano priorytet nad postanowieniami Protokołu dodatkowego do (...) i jednocześnie oznacza, że Porozumienie było bezpośrednio stosowane przez Pozwaną ad 1 mimo tego, że nie było przez nią podpisane;

15. pominięciu faktu, że Porozumienie było zawarte w wyniku wcześniejszych, wielomiesięcznych rokowań, rozmów, negocjacji trójstronnych, które swój początek miały (co najmniej) w lutym 2011 r., podpisanie Porozumienia poprzedzone było wysłaniem przez Pozwaną ad 2 do Pozwanej ad 1 Listu intencyjnego z dnia 14.03.2011 r., w którym bezpośrednio nawiązywano do treści Protokołu nr (...) do ZUP i przyszłej umowy społecznej, którą zawrzeć miał (na jego podstawie) Inwestor, a ostatecznie - zawarcie Porozumienia i jego wejście w życie zależało od zgody samych pracowników/akcjonariuszy, którzy znając i akceptując Porozumienie zatwierdzili je głosując podczas Walnego Zgromadzenia z dnia 18.06.2011 r. za uchwałą, na podstawie której doszło do spełnienia warunku zawieszającego zawartego w Porozumieniu;

16. nie wzięciu pod uwagę, że teza o tym, że odprawy w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia nie są należne pracownikom Pozwanej ad 1, została jednostronnie przyjęta przez Pozwane dopiero pod koniec 2012 r., nie była komunikowana oficjalnie organizacjom związkowym, ani samym pracownikom, a pracownicy dowiadywali się o obniżeniu wysokości odprawy do wysokości 3 miesięcznego wynagrodzenia przez fakty dokonane tj. dopiero po otrzymaniu wypowiedzenia; natomiast w 2011 r. jasne było, w tym także dla obydwu Pozwanych, że odprawy będą przysługiwały pracownikom Pozwanej ad 1 bezpośrednio na podstawie pkt 2 Porozumienia;

17. nie wzięciu pod rozwagę przy ocenie materiału dowodowego, że świadek G. L. -główna kadrowa Pozwanej ad 2, niezwłocznie po przejęciu Pozwanej ad 1, rozpoczęła faktyczne zarządzenia kadrami i zatrudnieniem Pozwanej ad 1, całe kadry i zatrudnienie Pozwanej ad 1 i Pozwanej ad 2 (oraz innych spółek córek Pozwanej ad 2) było rozpatrywane w Grupie (...) wspólnie, jednocześnie wszystkie decyzje dotyczące likwidacji stanowisk pracy w ramach Grupy (...) wychodziły od Pozwanej ad 2, a jedynie były wykonywane przez prezesów podległych jej spółek;

18. pominięciu faktu, że (ówcześni) prezesi Pozwanej ad 1 C. Z. oraz W. K. w swoich oświadczeniach, składanych przed i po podpisaniu Porozumienia oraz akcjonariusze/pracownicy Pozwanej ad 1, podczas Walnego Zgromadzenia z dnia 18.06.2011 r., potwierdzili związanie Pozwanej ad 1 Porozumieniem z dnia 18.05.2011 r., podpisanym przez Inwestora (Pozwaną ad 2) w zakresie praw pracowniczych (...) Pozwanej ad 1 w nim zapisanych, w szczególności, że zapisy te chronić miały właśnie samych akcjonariuszy/pracowników, od decyzji których ostatecznie zależało czy Pozwana ad 2 przejmie Pozwaną ad 1;

19. pominięciu i nie wzięciu pod uwagę zgodnych wyjaśnień wszystkich przesłuchanych świadków według których Pozwana ad 1, Pozwana ad 2 oraz organizacje związkowe przez kilka miesięcy, wspólnie, negocjowały i ustalały wszystkie warunki przejęcia Pozwanej ad 1 przez Pozwaną ad 2, w tym przede wszystkim kwestie związane z zabezpieczeniem praw pracowników Pozwanej ad 1 przez uzyskanie odprawy w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia w przypadku zwolnień w ramach restrukturyzacji, które były wstępnie przedstawione w Liście intencyjnym Pozwanej ad 2 z dnia 14.03.2011 r., a Pozwana ad 1 nie tylko znała i akceptowała zapis pkt 2 Porozumienia, ale sama aktywnie zabiegała i żądała (od Pozwanej ad 2) wprowadzenia takiego zobowiązania w stosunku do pracowników Pozwanej ad 1 i w 2011 r. czuła się zobowiązana do wypłaty odpraw na rzecz swoich pracowników na jego podstawie do 2015 r.;

20. błędnym przyjęciu, że Protokoły nr (...) były konsekwencją Porozumienia, podczas gdy świadkowie, którzy faktycznie wprowadzali Protokoły nr (...) w 2011 r. wyjaśniali jasno, że:

- Porozumienie oraz Protokoły dodatkowe były traktowane przez organizacje związkowe, prezesów Pozwanej ad 1 jako dodatkowe zabezpieczenie prawa do odprawy dokumenty te były odrębne

- Protokół nr (...) wprowadzono w celu zagwarantowania prawa do uzyskania odprawy dla tych pracowników, którzy zostaną zwolnieni przed wejściem w życie Porozumienia, gdyż nie wiedziano czy i kiedy Porozumienie wejdzie w życie, a proces zwolnień rozpoczęto już w czerwcu 2011 r.

Nawet jeśli uznać, że Sąd Rejonowy nie dopuścił się naruszenia w/w przepisów postępowania i ustalił prawidłowy stan faktyczny sprawy, w całości odzwierciedlający istotne zdarzenia i zebrany w sprawie materiał dowodowy, to (w takiej sytuacji) Sąd I instancji dokonał błędnej wykładni i/lub zastosowania prawa materialnego, stąd zarzuca także:

II. naruszenie prawa materialnego, a mianowicie:

1. art. 9 k.p. w zw. z art. 241 ²³ k.p. i art. 240 § 2 k.p. w zw. z art. 249 ¹ § 1 k.p. i w zw. z § 2 pkt 1 in fine Protokołu dodatkowego nr 10 z dnia 15 lutego 2011 r. do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy z dnia 4 lutego 2005 r. funkcjonującego przy Pozwanej ad 1 w zw. z pkt. 2 Porozumienia z dnia 18 maja 2011 r. zawartego przez Pozwaną ad 2 oraz organizacje związkowe działające przy Pozwanej ad 1 oraz z treścią Listu intencyjnego przesłanego przez Pozwaną ad 2 z dnia 14.03.2011 r. do Zarządu Pozwanej ad 1 i w zw. z art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1 oraz art. 3 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tj. z dnia 3 października 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1969)) i w zw. z art. 4 § 4 pkt 4 k.s.h. w zw. z art. 261 ustawy o związkach zawodowych (tj. z dnia 17 stycznia 2019 r. Dz.U. z 2019 r. poz. 263) oraz w zw. z art. 59 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej

poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że Porozumienie z dnia 18 maja 2011 r. zawarte pomiędzy Pozwaną ad 2 (Inwestorem), a działającymi przy Pozwanej ad 1 organizacjami związkowymi, nie stanowi źródła prawa pracy i nie jest źródłem indywidualnych roszczeń pracowników Pozwanej ad 1 o wypłatę odprawy w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia danego pracownika, podczas gdy już w lutym 2011 r. Pozwana ad 1 oraz działające przy niej organizacje związkowe, wprowadziła do wewnętrznego prawa pracy Pozwanej ad 1 postanowienia upoważniające przyszłego Inwestora (Pozwaną ad 2), a nawet obligujące go, do zawarcia w imieniu i ze skutkiem wobec Pozwanej ad 1, umowy społecznej dotyczącej zabezpieczenia praw i interesów pracowników Pozwanej ad 1, która to umowa społeczna została zawarta w dniu 18 maja 2011 r. (Porozumienie pkt. 1, 2 oraz pkt 5) - stąd stała się częścią wewnętrznego prawa pracy Pozwanej ad 1, a samo Porozumienie w pkt 2 wyraźnie i bezpośrednio odnosi się do praw pracowników Pozwanej ad 1 przysługujących im z mocy ustawy wskazując, że odprawy w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia, wypłacane zwalnianym pracownikom Pozwanej ad 1, będą zawierały w sobie odprawę pieniężną wynikającą z ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników;

2. art. 241 ^{( 13)} § 2 k.p. w zw. z art. 241 ^{( 8)}§ 2 i art. 18 § 2 k.p. i w zw. z art. art. 42 § 1 i 2 k.p. w zw. z art. 45 § 1 k.p. oraz w zw. z art. 241 ^{( 9)} §1 k.p. w związku z treścią § 1 pkt 1 Protokołu dodatkowego nr (...) z dnia 9 listopada 2019 r. do (...) z dnia 04.02.2005 r., funkcjonującego przy Pozwanej ad 1 oraz art. 25 pkt 10 (...) poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że powodom nie przysługuje uprawnienie do otrzymania odprawy w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia w związku z jej zwolnieniem i likwidacją ich stanowisk pracy w 2013 i 2014 r., gdyż zapisy Protokołu dodatkowego nr (...) i nr (...) do (...) uprawniały pracowników Pozwanej ad 1 do uzyskania takich świadczeń bezpośrednio na podstawie (...) tylko do końca 2012 r., podczas gdy:

* Pozwane po nadejściu terminu końcowego przewidzianego w Protokołach dodatkowych nr (...) nie wręczyły pracownikom Pozwanej ad 1, w tym żadnemu z powodów, wypowiedzeń zmieniających warunki pracy i płacy, na podstawie których nastąpiłoby pozbawienie pracowników indywidualnych uprawnień do uzyskania odpraw (zapisanych do tej pory w (...)), a zatem uprawnienia te przysługiwały pracownikom Pozwanej ad 1 także w roku 2013 i 2014, gdy byli zwalniani,

* a ponadto - Protokołem dodatkowym nr (...) do (...) przedłużono i utrwalono wszystkie uprawnienia przysługujące pracownikom Pozwanej ad 1 istniejące w czasie jego wprowadzenia (tj. 09.11.2012 r.) do dnia 30 maja 2015 r., a zatem także, a w zasadzie przede wszystkim - wyraźnie wydłużono - do 30 maja 2015 r. - prawo do uzyskania odprawy w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia danego pracownika (zapisane do tej pory w Protokołach dodatkowych nr (...) do (...) do końca 2012 r.);

3. art. 8 k.p. w zw. z art. 32 Konstytucji RP w zw. z pkt 2 Porozumienia z dnia 18.05.2011 r. oraz zapisem Porozumienia zgodnie z którym obowiązuje ono do 20.05.2015 r. w zw. z § 1 pkt 2 oraz pkt 6 Protokołu dodatkowego nr 11 do (...) i § 5 Protokołu dodatkowego nr (...) do (...) oraz § 1 pkt 1 Protokołu dodatkowego nr (...) do (...) funkcjonującego przy Pozwanej ad 1 poprzez niezastosowanie i przyjęcie, że zgodne z prawem i zasługujące na ochronę są działania Pozwanych, które polegają na:

• zróżnicowaniu w (...) Pozwanej ad 1 wysokości odpraw pieniężnych ze względu na datę rozwiązania z danym pracownikiem umowy o pracę,

• zaniechaniu przeprowadzenia procesów restrukturyzacyjnych w latach 2011 i 2012 w celu uniknięcia wypłaty odpraw pieniężnych w wysokości dziewięciomiesięcznej (przysługującej zgodnie z Protokołami dodatkowymi nr (...)do (...) do końca 2012 r.) przez zwolnienie licznej załogi bezpośrednio po upływie okresu na jaki przewidziana była wypłata tych odpraw w Protokołach dodatkowych - tj. w latach 2013 - 2015,

• zaprzeczaniu przez Pozwane w toku procesu faktowi prowadzenia w latach 2013 i 2014 gruntownej i powszechnej restrukturyzacji Pozwanej ad 1, która (w tych latach) stanowiła de facto kontynuację restrukturyzacji rozpoczętej w roku 2011, niezwłocznie po przejęciu Pozwanej ad 1 przez Pozwaną ad 2,

podczas gdy działania te stanowią rażące naruszenie prawa, są oczywiście sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa oraz zasadami współżycia społecznego, stąd nie zasługują na ochronę Sądu, a zatem odprawa w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia, która przysługuje pracownikom Pozwanej ad 1 w związku ze zwolnieniami w ramach prowadzonej restrukturyzacji, należna jest także pracownikom Pozwanej ad 1 zwalnianym w latach 2013, 2014 i 2015, w tym powodom;

4. art. 8 k.p. w zw. z art. 4 § 1 pkt 4 k.s.h. - poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że Pozwana ad 2 nie była faktycznym (tj. tzw. konstytucyjnym) pracodawcą powoda - i innych pracowników zatrudnianych formalnie przez jej spółkę zależną tj. Pozwaną ad 1 - podczas gdy próba wykorzystania w niniejszej sprawie przez Pozwane zasłony osobowości prawnej w celu uniknięcia wypłaty odpraw należnych pracownikom Pozwanej ad 1 w ramach restrukturyzacji, jest sprzeczna ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa i nie zasługuje na ochronę;

5. art. 8 k.p. w zw. z § 2 pkt 1 Protokołu dodatkowego nr (...) do (...) z dnia 4 lutego 2005 r. funkcjonującego przy Pozwanej ad 1 przez jego niezastosowanie i przyjęcie, że w sytuacji w której Pozwana ad 2 (Inwestor) nie zawarła umowy społecznej, o której mowa w Protokole dodatkowym nr (...) do (...), pracownikom Pozwanej ad 1 nie przysługuje roszczenie o zapłatę odszkodowania w wysokości 60-krotności średniego indywidualnego wynagrodzenia danego pracownika - niezależne od innych świadczeń przysługujących na mocy przepisów prawa (odprawa), podczas gdy w sytuacji, w której Inwestor (Pozwana ad 2) twierdził, że nie zawarł umowy społecznej, o której mowa w Protokole dodatkowym nr (...) do (...), powodowi powinno być wypłacone odszkodowanie w wysokości wskazanej w tym Protokole;

6. art. 8 k.p. w zw. z art. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników - poprzez ich niezastosowanie i uznanie, że działania Pozwanych polegające na sztucznym ograniczaniu ilości osób zwolnionych w kolejnych okresach trzydziestodniowych, poniżej liczby 30 osób, były zgodne z prawem i zasługują na ochronę, podczas gdy Pozwane już w lipcu 2011 r. posiadały przygotowaną listę wstępną, co najmniej 159 pracowników z którymi planowano rozwiązać stosunki pracy, a dalsze plany restrukturyzacyjne na kolejne lata zakładały kontynuację gruntownej restrukturyzacji, która związana była przede wszystkim z likwidacją kolejnych, licznych stanowisk pracy, co oznacza, że Pozwane celowo i świadomie dokonały obejścia przepisów ustawy o zwolnieniach grupowych, które to działanie jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa oraz z zasadami współżycia społecznego;

7. art. 393 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. w zw. z pkt. 2 Porozumienia z dnia 18.05.2011 r. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że w sytuacji w której Porozumieniu z dnia 18.05.2011 r. nie przypisuje się charakteru źródła prawa pracy należy je traktować (w kontekście postanowień pkt 2 Porozumienia) wyłącznie jako tzw. gentlemans agreement, podczas gdy w tej sytuacji Porozumieniu należy nadać charakter umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej w której to sytuacji powodom przysługuje roszczenie o wykonanie umowy w stosunku do Pozwanej ad 2;

8. art. 391 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. w zw. z pkt. 2 Porozumienia z dnia 18.05.2011 r. poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że w sytuacji w której Porozumieniu z dnia 18.05.2011 r. nie przypisuje się charakteru źródła prawa pracy i należy je traktować (w kontekście postanowień pkt. 2 Porozumienia) wyłącznie jako tzw. gentlemans agreement, podczas gdy w tej sytuacji Porozumieniu należy nadać charakter umowy o świadczenie przez osobę trzecią, w której to sytuacji powodom przysługuje roszczenie o wykonanie umowy w stosunku do Pozwanej ad 1 lub o zapłatę odszkodowania od Pozwanej ad 2 - w związku z tym, że Pozwana ad 1 nie wypłaciła na rzecz powoda odprawy w pełnej (dziewięciomiesięcznej) wysokości;

9. art. 366 § 1 k.c. w zw. z art. 369 k.c. oraz w zw. z art. 370 k.c. i 391 k.c, a także art. 300 k.p. i art. 65 § 2 k.c. w zw. z § 2 pkt 1 Protokołu dodatkowego nr 10 do (...) z dnia 4 lutego 2005 r. funkcjonującego przy Pozwanej ad 1 oraz pkt 2 Porozumienia z dnia 18.05.2011 r. zawartego przez Pozwaną ad 2 i organizacje związkowe działające przy Pozwanej ad 1 poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że Pozwane nie ponoszą odpowiedzialności łącznej za zapłatę na rzecz powodów, podczas gdy odpowiedzialność (...) S.A. oraz (...) S.A. w ustalonym stanie faktycznych sprawy jest łączna;

10. art. 471 k.c. w zw. z art. 393 § 1 k.c. w zw. z art. 391 § 1 k.c. i w zw. z art. 300 k.p. poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że Pozwane nie ponoszą odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania do wypłaty na rzecz powoda (i innych pracowników zwalnianych w latach 2013 - 2015) odprawy w pełnej, dziewięciomiesięcznej wysokości, podczas gdy Pozwane w roku 2011 przyjęły na siebie zobowiązanie do zagwarantowania pracownikom Pozwanej ad 1, którzy zwalniani będą w ramach restrukturyzacji, odprawy pieniężnej w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia, które to zobowiązanie nie zostało wykonane w stosunku do powoda (i innych pracowników zwalnianych w latach 2013 - 2015);

11. art. 415 k.c. w zw. z art. 8 k.p. w zw. z art. 300 k.p. w zw. z pkt. 2 Porozumienia z dnia 18.05.2011 r. oraz w zw. z § 2 pkt 1 Protokołu dodatkowego nr 10 do (...) poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że Pozwane nie ponoszą winny za poniesioną przez powoda szkodę w wysokości niewypłaconej części odprawy (wynoszącej 6-cio krotność wynagrodzenia), podczas gdy Pozwane, działające wspólnie, pod dyktando kolejnych prezesów Pozwanej ad 2 i pod jej kierownictwem, celowo i umyślnie doprowadziły do sytuacji, w której w latach 2011 i 2012 sztucznie ograniczano zwolnienia pracowników Pozwanej ad 1, tak aby nie doszło do formalnej konieczności traktowania tych zwolnień jako zwolnień grupowych i wszczęcia stosownych procedur - mimo tego, że planowane zwolnienia przekraczały w sposób znaczny progi ustawowe obligujące do wszczęcia procedury zwolnień grupowych, a jednocześnie do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy celowo nie wprowadzono kolejnego Protokołu dodatkowego który, w sposób wyraźny i nie budzący wątpliwości, przedłużyłby prawo pracowników Pozwanej ad 1 do uzyskania odprawy 9-cio miesięcznej zapisanej w Protokole dodatkowym nr 11 do (...) na kolejne lata, pomimo tego, że w latach 2013 - 2015 Pozwane kontynuowały (rozpoczętą w 2011 r.) gruntowną i szeroko zakrojoną restrukturyzację Pozwanej ad 1, która przejawiała się likwidacją licznych miejsc pracy i zwolnieniami kolejnych grup pracowników, stąd w sposób celowy i podstępny doprowadziły do powstania szkody w majątku powodów (oraz innych pracowników/akcjonariuszy Pozwanej ad 1, którzy zwolnieni zostali w latach 2013 - 2015).

Wskazując na powyższe zarzuty powód wniósł o:

1. zmianę orzeczenia poprzez uwzględnienie powództwa głównego w całości;

2. ewentualnie, z ostrożności procesowej, w przypadku oddalenia apelacji w części związanej z roszczeniem głównym, wniósł o zmianę orzeczenia poprzez uwzględnienie roszczenia ewentualnego w całości;

3. zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed Sądem I instancji, w wysokości stawki minimalnej;

4. zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania przed Sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości stawki minimalnej.

W odpowiedzi na apelację powoda pozwani wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na rzecz każdej z pozwanych Spółek zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym w postaci kosztów zastępstwa adwokackiego w stawce minimalnej według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 18.05.2021 r., sygn. akt V Pa 6/21 , Sąd Okręgowy w Opolu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację i odstąpił od obciążania powoda kosztami zastępstwa procesowego poniesionymi przez pozwanych w postępowaniu apelacyjnym.

Powód J. F. wniósł skargę kasacyjną od powyższego wyroku, zaskarżając go w całości i zarzucając:

A) naruszenie prawa materialnego:

1. art. 9 k.p. w zw. z art. 241 ²³ k.p. i art. 240 § 2 k.p. w zw. z art. 249 ¹ § l k.p. i w zw. z § 2 pkt l in fine Protokołu dodatkowego nr 10 z dnia 15 lutego 2011 r. do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy z dnia 4 lutego 2005 r. funkcjonującego przy Pozwanej ad l w zw. z pkt. 2 Porozumienia z dnia 18 maja 2011 r. zawartego przez Pozwaną ad 2 oraz organizacje związkowe działające przy Pozwanej ad. 1 oraz z treścią Listu intencyjnego przesłanego przez Pozwaną ad 2 z dnia 14.03.2011 r. do Zarządu Pozwanej ad l i w zw. z art. l ust. l, art. 2 ust. 1 oraz art. 3 ust. l i art. 8 ust. l ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tj. z dnia 3 października 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. póz. 1969)) i w zw. z art. 4 § 4 pkt 4 k.s.h. w zw. z art. 26 ¹ ustawy o związkach zawodowych (tj. z dnia 17 stycznia 2019 r. Dz.U. z 2019 r. póz. 263) oraz w zw. z art. 59 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej

poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że Porozumienie z dnia 18 maja 2011 r. zawarte pomiędzy Pozwaną ad 2 (Inwestorem), a działającymi przy Pozwanej ad l organizacjami związkowymi, nie stanowi źródła prawa pracy i nie jest źródłem indywidualnych roszczeń pracowników Pozwanej ad. 1 o wypłatę odprawy w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia danego pracownika, podczas gdy już w lutym 2011 r. Pozwana ad. 1 oraz działające przy niej organizacje związkowe, wprowadziła do wewnętrznego prawa pracy Pozwanej ad. 1 postanowienia upoważniające przyszłego Inwestora (Pozwaną ad 2), a nawet obligujące go, do zawarcia w imieniu i ze skutkiem wobec Pozwanej ad l, umowy społecznej dotyczącej zabezpieczenia praw i interesów pracowników Pozwanej ad l, która to umowa społeczna została zawarta w dniu 18 maja 2011 r. (Porozumienie pkt. l, 2 oraz pkt 5) - stąd stała się częścią wewnętrznego prawa pracy Pozwanej ad l, a samo Porozumienie w pkt 2 wyraźnie i bezpośrednio odnosi się do praw pracowników Pozwanej ad 1 przysługujących im z mocy ustawy wskazując, że odprawy w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia, wypłacane zwalnianym pracownikom Pozwanej ad l, będą zawierały w sobie odprawę pieniężną wynikającą z ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników;

2. art. 241 ¹³ § 2 k.p. w zw. z art. 241 ⁸ § 2 i art. 18 § 2 k.p. i w zw. z art. art. 42 § 1 i 2 k.p. w zw. z art. 45 § 1 k.p. oraz w zw. z art. 241 ⁹ §1 k.p. w związku z treścią § 1 pkt 1 Protokołu dodatkowego nr 14 z dnia 9 listopada 2019 r. do (...) z dnia 4.02.2005 r., funkcjonującego przy Pozwanej ad 1 oraz art. 25 pkt 10 (...) poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że powódce nie przysługuje uprawnienie do otrzymania odprawy w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia w związku z jej zwolnieniem i likwidacją jej stanowiska pracy w 2012 r., gdyż zapisy Protokołu dodatkowego nr (...) do (...) uprawniały pracowników Pozwanej ad l do uzyskania takich świadczeń bezpośrednio na podstawie (...) tylko do końca 2012 r., podczas gdy:

- Pozwane po nadejściu terminu końcowego przewidzianego w Protokołach dodatkowych nr (...) nie wręczyły pracownikom Pozwanej ad 1, w tym powodowi, wypowiedzeń zmieniających warunki pracy i płacy, na podstawie których nastąpiłoby pozbawienie pracowników indywidualnych uprawnień do uzyskania odpraw (zapisanych do tej pory w (...)), a zatem uprawnienia te przysługiwały pracownikom Pozwanej ad l także w roku 2013, gdy zwolniony został Powód,

- data 31.12.2011 r. wskazana in fine (pkt 5) załącznika do Protokołu nr (...), zmieniona następnie na 31..12.2012 r. była jedynie ustalonym z góry ograniczeniem czasowym przyznania uprawnienia do otrzymania 9-miesięcznej odprawy, a nie warunkiem materialnym otrzymania tej odprawy przez pracownika (warunki materialne zostały wymienione w pkt 1 ppkt 1 a do d załącznika nr 7 do Protokołu dodatkowego nr(...)), co w świetle dotychczasowego orzecznictwa SN oznacza, że uprawnienie to powinno było zostać wypowiedziane indywidualnie pracownikom po nadejściu określonego w Protokole terminu;

- a ponadto - Protokołem dodatkowym nr (...) do (...) przedłużono i utrwalono wszystkie uprawnienia przysługujące pracownikom Pozwanej ad l w czasie jego wprowadzenia (tj. 09.11.2012 r.) do dnia 30 maja 2015 r., a zatem także, a w zasadzie przede wszystkim - wyraźnie wydłużono - do 30 maja 2015 r. - prawo do uzyskania odprawy w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia danego pracownika (zapisane do tej pory w Protokołach dodatkowych nr (...) do (...) do końca 2012 r.);

3. art. 8 k.p. w zw. z art. 32 Konstytucji RP w zw. z pkt 2 Porozumienia z dnia 18.05.2011 r. oraz zapisem Porozumienia zgodnie z którym obowiązuje ono do 20.05.2015 r. w zw. z §1 pkt 2 oraz pkt 6 Protokołu dodatkowego nr (...) do (...) i § 5 Protokołu dodatkowego nr (...) do (...) oraz §1 pkt 1 Protokołu dodatkowego nr 14 do (...) funkcjonującego przy Pozwanej ad 1 poprzez niezastosowanie i przyjęcie, że zgodne z prawem i zasługujące na ochronę są działania Pozwanych, które polegają na:

- zróżnicowaniu w (...) Pozwanej ad 1 wysokości odpraw pieniężnych ze względu na datę rozwiązania z danym pracownikiem umowy o pracę,

- zaniechaniu przeprowadzenia procesów restrukturyzacyjnych w latach 2011 i 2012 w celu uniknięcia wypłaty odpraw pieniężnych w wysokości dziewięciomiesięcznej (przysługującej zgodnie z Protokołami dodatkowymi nr (...) do (...) do końca 2012 r.) przez zwolnienie licznej załogi bezpośrednio po upływie okresu na jaki przewidziana była wypłata tych odpraw w Protokołach dodatkowych,

- zaprzeczaniu przez Pozwane w toku procesu faktowi prowadzenia w latach 2013 i 2014 gruntownej i powszechnej restrukturyzacji Pozwanej ad 1, która (w tych latach) stanowiła de facto kontynuacje restrukturyzacji rozpoczętej w roku 2011, niezwłocznie po przejęciu Pozwanej ad l przez Pozwaną ad 2,

podczas gdy działania te stanowią rażące naruszenie prawa, są oczywiście sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa oraz zasadami współżycia społecznego, stąd nie zasługują na ochronę Sądu, a zatem odprawa w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia, która przysługuje pracownikom Pozwanej ad l w związku ze zwolnieniami w ramach prowadzonej restrukturyzacji, należna jest także pracownikom Pozwanej ad l zwalnianym w latach 2013, 2014 i 2015, w tym powódce;

4. art. 8 k.p. w zw. z art. 4 §1 pkt 4 k.s.h. - poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że Pozwana ad 2 nie jest faktycznym (tj. tzw. konstytucyjnym) pracodawcą powoda- i innych pracowników zatrudnianych formalnie przez jej spółkę zależną tj. Pozwaną ad 1 - podczas gdy próba wykorzystania w niniejszej sprawie przez Pozwane zasłony osobowości prawnej w celu uniknięcia wypłaty odpraw należnych pracownikom Pozwanej ad l w ramach restrukturyzacji, jest sprzeczna ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa i nie zasługuje na ochronę;

5. art. 8 k.p. w zw. z § 2 pkt 1 Protokołu dodatkowego nr (...) do (...) z dnia 4 lutego 2005 r. funkcjonującego przy Pozwanej ad 1 przez jego niezastosowanie i przyjęcie, że w sytuacji w której Pozwana ad 2 (Inwestor) nie zawarła umowy społecznej, o której mowa w Protokole dodatkowym nr 10 do (...), pracownikom Pozwanej ad 1 nie przysługuje roszczenie o zapłatę odszkodowania w wysokości 60-krotności średniego indywidualnego wynagrodzenia danego pracownika - niezależne od innych świadczeń przysługujących na mocy przepisów prawa (odprawa), podczas gdy w sytuacji, w której Inwestor (Pozwana ad 2) twierdził, że nie zawarł umowy społecznej, o której mowa w Protokole dodatkowym nr (...)do (...), powódce powinno być wypłacone odszkodowanie w wysokości wskazanej w tym Protokole;

6. art. 8 k.p. w zw. z art. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników - poprzez ich niezastosowanie i uznanie, że działania Pozwanych polegające na sztucznym ograniczaniu ilości osób zwolnionych w kolejnych okresach trzydziestodniowych, poniżej liczby 30 osób, były zgodne z prawem i zasługują na ochronę, podczas gdy Pozwane już w lipcu 2011 r. posiadały przygotowaną listę 159 pracowników, z którymi planowano rozwiązać stosunki pracy, a dalsze plany restrukturyzacyjne na kolejne lata zakładały kontynuację gruntownej restrukturyzacji, która związana była przede wszystkim z likwidacją kolejnych, licznych stanowisk pracy, co oznacza, że Pozwane celowo i świadomie dokonały obejścia przepisów ustawy o zwolnieniach grupowych, które to działanie jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa oraz z zasadami współżycia społecznego;

7. art. 393 § l k.c. w zw. z art. 300 k.p. w zw. z pkt. 2 Porozumienia z dnia 18.05.2011 r. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że w sytuacji, w której Porozumieniu z dnia 18.05.2011 r. nie przypisuje się charakteru źródła prawa pracy należy je traktować (w kontekście postanowień pkt 2 Porozumienia) wyłącznie jako tzw. gentlemans agreement, podczas gdy w tej sytuacji Porozumieniu należy nadać charakter umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej, w której to sytuacji powódce przysługuje roszczenie o wykonanie umowy w stosunku do Pozwanej ad 2;

8. art. 391 § l k.c. w zw. z art. 300 k.p. w zw. z pkt. 2 Porozumienia z dnia 18.05.2011 r. poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że w sytuacji, w której Porozumieniu z dnia 18.05.2011 r. nie przypisuje się charakteru źródła prawa pracy należy je traktować (w kontekście postanowień pkt. 2 Porozumienia) wyłącznie jako tzw. gentlemans agreement, podczas gdy w tej sytuacji Porozumieniu należy nadać charakter umowy o świadczenie przez osobę trzecią, w której to sytuacji powódce przysługuje roszczenie o wykonanie umowy w stosunku do Pozwanej ad 2 lub o zapłatę odszkodowania od Pozwanej ad 2 - w związku z tym, że Pozwana ad l nie wypłaciła na rzecz powódki odprawy w pełnej (dziewięciomiesięcznej) wysokości;

9. art. 366 § l k.c. w zw. z art. 369 k.c. oraz w zw. z art. 370 k.c. i 391 k.c., a także art. 300 k.p. i art. 65 § 2 k.c. w zw. z § 2 pkt l Protokołu dodatkowego nr (...) do (...) z dnia 4 lutego 2005 r. funkcjonującego przy Pozwanej ad l oraz pkt 2 Porozumienia z dnia 18.05.2011 r. zawartego przez Pozwaną ad 2 i organizacje związkowe działające przy Pozwanej ad 1 poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że Pozwane nie ponoszą odpowiedzialności łącznej za zapłatę na rzecz powoda, podczas gdy odpowiedzialność (...) S.A. oraz (...) S.A. w ustalonym stanie faktycznych sprawy jest łączna;

10. art. 471 k.c. w zw. z art. 393 § l k.c. w zw. z art. 391 § l k.c. i w zw. z art. 300 k.p. poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że Pozwane nie ponoszą odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania do wypłaty na rzecz powoda (i innych pracowników zwalnianych w latach 2013 - 2015) odprawy w pełnej, dziewięciomiesięcznej wysokości, podczas gdy Pozwane w roku 2011 przyjęły na siebie zobowiązanie do zagwarantowania pracownikom Pozwanej ad l, którzy zwalniani będą w ramach restrukturyzacji, odprawy pieniężnej w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia, które to zobowiązanie nie zostało wykonane w stosunku do powoda (i innych pracowników zwalnianych w latach 2013 - 2015);

11. art. 415 k.c. w zw. z art. 8 k.p. w zw. z art. 300 k.p. w zw. z pkt. 2 Porozumienia z dnia 18.05.2011 r. oraz w zw. z § 2 pkt l Protokołu dodatkowego nr (...) do (...) poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że Pozwane nie ponoszą winny za poniesioną przez powoda szkodę w wysokości niewypłaconej części odprawy (wynoszącej 6-cio krotność wynagrodzenia powódki), podczas gdy Pozwane, działające wspólnie, pod dyktando kolejnych prezesów Pozwanej ad 2 i pod jej kierownictwem, celowo i umyślnie doprowadziły do sytuacji, w której w latach 2011 i 2012 sztucznie ograniczano zwolnienia pracowników Pozwanej ad l, tak aby nie doszło do formalnej konieczności traktowania tych zwolnień jako zwolnień grupowych i wszczęcia stosownych procedur - mimo tego, że planowane zwolnienia przekraczały w sposób znaczny progi ustawowe obligujące do wszczęcia procedury zwolnień grupowych, a jednocześnie do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy celowo nie wprowadzono kolejnego Protokołu dodatkowego który, w sposób wyraźny i nie budzący wątpliwości, przedłużyłby prawo pracowników Pozwanej ad l do uzyskania odprawy 9-cio miesięcznej zapisanej w Protokole dodatkowym nr (...) do (...) na kolejne lata, pomimo tego, że w latach 2013 - 2015 Pozwane kontynuowały (rozpoczętą w 2011 r.) gruntowną i szeroko zakrojoną restrukturyzację Pozwanej ad l, która przejawiała się likwidacją licznych miejsc pracy i zwolnieniami kolejnych grup pracowników, stąd w sposób celowy doprowadziły do powstania szkody w majątku powódki (oraz innych pracowników/akcjonariuszy Pozwanej ad l, którzy zwolnieni zostali w latach 2013 - 2015).

Podnosząc powyższe zarzuty wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku w całości i zasądzenie na rzecz powoda łącznie od Pozwanej ad l oraz Pozwanej ad 2 kwoty 13.180,42 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1.09.2013 r. do dnia zapłaty;

2. zasądzenie na rzecz powoda łącznie od Pozwanej ad 1 oraz Pozwanej ad 2 kosztów postępowania przed Sądem Rejonowym oraz Sądem Okręgowym oraz kosztów postępowania kasacyjnego;

ewentualnie o:

3. uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Opolu, przy uwzględnieniu kosztów dotychczasowego postępowania.

Pozwani w odpowiedzi na skargę kasacyjną powoda wnieśli o odmowę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania przez Sąd Najwyższy oraz o zasądzenie od powoda na rzecz każdej z pozwanych Spółek zwrotu kosztów procesu w postępowaniu wywołanym wniesieniem tejże skargi kasacyjnej w postaci kosztów zastępstwa adwokackiego w stawce minimalnej według norm przepisanych, ewentualnie z tzw. ostrożności procesowej w razie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznanie przez Sąd Najwyższy wnieśli o oddalenie skargi kasacyjnej w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz każdej z pozwanych Spółek zwrotu kosztów procesu w postępowaniu wywołanym wniesieniem tejże skargi kasacyjnej w postaci zastępstwa adwokackiego w stawce minimalnej według norm przepisanych.

Sąd Najwyższy przy rozstrzyganiu innej sprawy o tożsamym stanie faktycznym wydał uchwałę w składzie siedmiu sędziów z dnia 27.10.2021 r., III PZP 1/21 (OSNP 2022/5/43, LEX nr 3246812), w której rozstrzygnął, że porozumienie zawarte między inwestorem zamierzającym nabyć akcje spółki, której akcjonariuszami są pracownicy, a zakładowymi organizacjami związkowymi działającymi w tej spółce nie stanowi źródła prawa pracy jako nieoparte na ustawie (art. 9 § 1 k.p.); oraz odmówił podjęcia uchwały w pozostałym zakresie.

W konkluzji Sąd Najwyższy w składzie siedmioosobowym stwierdził w szczególności, że w niniejszej sprawie, ani w postanowieniu o przedstawieniu zagadnienia prawnego do rozstrzygnięcia przez skład powiększony Sądu Najwyższego, ani przed Sądami pierwszej i drugiej instancji orzekającymi w niniejszej sprawie, jak również składanych przez powódkę pismach procesowych, nie powołano żadnej szczegółowej podstawy prawnej, z której wynikałoby, że pakiet socjalny, o który chodzi w tej sprawie, ma oparcie w ustawie. Powyższe doprowadziło Sąd Najwyższy do konstatacji, zgodnie z którą porozumienie zawarte między inwestorem zamierzającym nabyć akcje spółki należące do pracowników tej spółki a zakładowymi organizacjami związkowymi działającymi w tej spółce nie stanowi źródła prawa pracy (art. 9 § 1 k.p.), gdyż nie zostało oparte na ustawie.

Jednak powyższe rozważania nie przesądzają jeszcze o zasadności roszczeń powódki, czy też o braku takiej zasadności. Sąd Najwyższy mógł udzielić odpowiedzi na drugie ze sformułowanych zagadnień prawnych, dotyczącego dopuszczalności wyprowadzania z porozumienia nie mającego charakteru źródła prawa pracy indywidualnych roszczeń pracowników, między innymi z uwagi na fakt, że brak jest na obecnym etapie ustaleń faktycznych co do okoliczności zawarcia i realizacji danego porozumienia (pakietu socjalnego) oraz wykładni treści tego porozumienia. Sąd pierwszej instancji oparł się na koncepcji pakietu socjalnego zawartego z inwestorem jako źródła prawa pracy, ignorując wymóg zakotwiczenia tego pakietu w przepisach prawa, oraz akcentując znaczenie wprowadzenia protokołu nr (...) do (...).

Z kolei Sąd drugiej instancji, odrzucając koncepcję Sądu pierwszej instancji, w sposób powierzchowny dokonał zarówno wykładni porozumienia z 18 maja 2011 r. jak i ocenił skutki prawne protokołu nr (...) do (...) bez wyjaśnienia okoliczności jego wprowadzenia (z punktu widzenia związania pracodawcy pakietem przez przystąpienie do jego realizacji).

W konsekwencji, brak ustaleń co do treści samego porozumienia z 18 maja 2011 r. jak i okoliczności towarzyszących wprowadzeniu protokołów nr (...) oraz wykładni ich treści sprawiają, że na wskazane zagadnienie można byłoby jedynie udzielić bardzo abstrakcyjnej odpowiedzi. Sprowadzałaby się ona do tezy, zgodnie z którą z porozumienia zawartego między inwestorem zamierzającym nabyć akcje spółki należące do pracowników tej spółki a zakładowymi organizacjami związkowymi działającymi w tej spółce można wyprowadzić indywidualne roszczenia pracowników, gdy porozumienie to zawiera stosowne zastrzeżenie umowne. W zależności bowiem od sposobu ukształtowania treści porozumienia (pakietu socjalnego) i jego wykładni przy zastosowaniu art. 65 k.c., oraz późniejszego zachowania jego stron a także nieuczestniczącego w zawieraniu porozumienia pracodawcy, możliwe jest wywodzenie indywidualnych roszczeń pracowników na różnej podstawie prawnej, albo brak takich roszczeń dla pracowników.

Wyrokiem z dnia 6.12.2022 r., sygn. akt III PSKP 40/22, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Opolu z dnia 18.05.2021 r., sygn. akt VPa 6/21 i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Opolu do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Wnioskiem z dnia 3.02.2023 r. Sąd Okręgowy w Opolu zwrócił się o dokonanie wykładni ww. wyroku

Postanowieniem z dnia 22.02.2023 r., sygn. akt III PSKP 40/22 Sąd Najwyższy odmówił wykładni wyroku Sądu Najwyższego oraz jego uzasadnienia w sprawie III PSKP 40/22.

W uzasadnieniu ww. postanowienia Sąd Najwyższy podniósł, iż przytaczając i podzielając argumentację prawną zawartą w powyższej uchwale z dnia 27.10.2021 r., III PZP 1/21 Sąd Najwyższy w konkluzji wskazał, że w postępowaniu ponownym Sąd drugiej instancji ma dokonać ustaleń faktycznych w zakresie treści, okoliczności zawarcia oraz charakteru prawnego porozumienia z 18 maja 2011 r., zwracając szczególną uwagę, na spełnienie przesłanek pozwalających na uznanie, że porozumienie to stanowi jedną z umów cywilnoprawnych, pozwalających na wywodzenie z niej uprawnień przez indywidualnych pracowników, ewentualnie na fakt przyjęcia na siebie zobowiązania do respektowania uprawnień wynikających z porozumienia przez pracodawcę, czy to z uwagi na fakt, że uczestniczył on w zawarciu porozumienia, czy też w drodze inkorporacji jego postanowień do treści (...).

Sąd nie odniósł się adekwatnie do zagadnienia znaczenia prawnego wprowadzenia do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy protokołu dodatkowego.

Dopiero po dokonaniu stosownych ustaleń Sąd drugiej instancji będzie mógł rozstrzygnąć ostatecznie o zasadności roszczeń powoda.

Sąd Okręgowy w ponownym postępowaniu ustalił dodatkowo

Uchwalenie Protokołu nr (...) do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy pracowników (...) (...) S.A. w B. z dnia 31 maja 2011 r. miało na celu realizację porozumienia

z dnia 18 maja 2011r. zawartego pomiędzy spółką przejmującą (...) (...) S.A. w O. a organizacjami związkowymi działającymi w (...) (...) w B.. Powyższy Protokół nr (...) miał znaczenie wykonawcze do ww. porozumienia z dnia 18 maja 2011r., tj. ustalał w szczegółach wynegocjowane reguły, w szczególności w zakresie wypłaty dziewięciomiesięcznych odpraw i wprowadzał stosowne zapisy do zakładowego układu zbiorowego pracy w celu umożliwienia pracodawcy wypłacania ich zgodnie z obowiązującym u pracodawcy prawem. Zgodnie z treścią protokołu nr (...) odprawy dziewięciomiesięczne pierwotnie miały obowiązywać do 31 grudnia 2011 r., gdyż w tej dacie pierwotnie miała zakończyć się restrukturyzacja związana z konsolidacją pozwanych spółek.

Protokołem dodatkowym nr 12 z dniu 20 września 2011 r do ww. (...). przedłużono obowiązywanie zasad i wysokości odpraw pieniężnych z tytułu rozwiązania stosunku pracy w związku z restrukturyzacją spółki wprowadzonych protokołem nr (...), ponieważ do końca 2011r. nie realizowano zamierzonych celów w zakresie restrukturyzacji. Protokołem dodatkowym nr 12 został ustalony przedłużony termin wypłacania dziewięciomiesięcznych odpraw – data końcowa obowiązywania tych zapisów została przesunięta do końca grudnia 2012r. i była to data ostateczna wypłat tych świadczeń.

Dziewięciomiesięczne odprawy dla pracowników zwalnianych w ramach restrukturyzacji do 31 grudnia 2012r. wypłacano na podstawie protokołów dodatkowych nr (...) do ww. (...), a nie na podstawie porozumienia z dnia 18 maja 2011r., które było tylko zbiorem ustaleń pomiędzy związkami zawodowymi i inwestorem mającym przejąć zakład (...) (...) S.A. w B..

Dowód:

częściowo zeznania świadka J. D. (1) - e-protokół z dnia 16.03.2018 r.

częściowo zeznania świadka M. D. (1) - e-protokół z dnia 4.12.2018 r.

częściowo zeznania świadka M. G. - e-protokół z dnia 16.03.2018 r.

częściowo zeznania świadka C. Z. (1) - e-protokół z dnia 16.03.2018 r.

częściowo zeznania świadka A. H. (1) - e-protokół z dnia 4.12.2018 r.

częściowo zeznania świadka K. D. (1) - e-protokół z dnia 02.10.2017r.

częściowo zeznania świadka W. K. (2) - e-protokół z dnia 3.04.2019 r.

Sąd Okręgowy zważył co następuje

Apelacja powoda była zasadna tylko w niewielkiej części, to jest tylko w zakresie niedostatecznych ustaleń Sądu I instancji odnośnie charakteru Porozumienia z dnia 18 maja 2011r. i jego relacji względem Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy obowiązującego w (...) (...) S. A. w B. w spornym okresie jednakże, po uzupełnieniu w tym zakresie ustaleń faktycznych przez Sąd Okręgowy, pozostałe podniesione przez powoda zarzuty ostatecznie nie przemawiają za zasadnością dochodzonych przez niego roszczeń, a tym samym zasadnością apelacji.

Za niezasadny należało uznać przede wszystkim zarzut naruszenia art. 9 § 1 k.p. (w zw. z art. 241 ²³ k.p. i art. 240 § 2 k.p. w zw z art. 249 ¹ § 1 k.p. i w zw. z §2 pkt 1 in fine Protokołu dodatkowego nr 10 z dnia 15.02.2011r. do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy z dnia 15.02.2005 r.) poprzez przydanie temu porozumieniu charakteru normatywnego.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wydanej uchwale z dnia 27.10.2021 r., III PZP 1/21 (w sprawie z powództw innych pracowników (...) (...) S. A. w B. o tożsamym, stanie faktycznym z niniejszą sprawą) pakiet socjalny zawarty z udziałem pracodawcy może stać się źródłem prawa pracy (art. 9 k.p.) jako część porozumienia zawartego na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz. 980 z późn. zm.). Sąd Najwyższy w składzie powiększonym uznał jednak, że art. 3 ww. ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy nie stanowi podstawy prawnej dla zawarcia porozumienia takiego jak porozumienie z 18 maja 2011 r. Przeciwko kwalifikowaniu tego przepisu jako podstawy prawnej dla potraktowania jako "opartego na ustawie" porozumienia inwestora ze związkami zawodowymi działającymi w przejmowanej spółce przemawia w pierwszej kolejności zakres podmiotowy ustawy o zwolnieniach grupowych, który obejmuje pracodawcę, a nie inwestora. W dalszej kolejności Sąd Najwyższy w składzie powiększonym uwzględnił, że porozumienie z 18 maja 2011 r. zostało zawarte poza formalnym trybem przewidzianym w ustawie o zwolnieniach grupowych. Ani przed sądami pierwszej i drugiej instancji orzekającymi w niniejszej sprawie, jak również składanych przez stronę powodową pismach procesowych, nie powołano żadnej innej szczegółowej podstawy prawnej, z której wynikałoby, że pakiet socjalny, o który chodzi w tej sprawie, ma oparcie w ustawie. Powyższe doprowadziło Sąd Najwyższy do konkluzji, zgodnie z którą porozumienie zawarte pomiędzy inwestorem zamierzającym nabyć akcje spółki należące do pracowników tej spółki a zakładowymi organizacjami związkowymi działającymi w tej spółce nie stanowi źródła prawa pracy (art. 9 § 1 k.p.), gdyż nie zostało oparte na ustawie. W związku z tym Sąd Najwyższy w omawianej uchwale jednoznacznie rozstrzygnął, że Porozumienie z dnia 18 maja 2011 r. zawarte pomiędzy Pozwaną ad 2 (Inwestorem), a działającymi przy Pozwanej ad. 1 organizacjami związkowymi, nie stanowi źródła prawa. Tym samym wszelkie zarzuty powoda, oraz jego argumentacja na rzecz interpretacji ww. Porozumienia z dnia 18 maja 2011 r. jako źródła prawa pracy w rozumieniu art. 9 k.p. są zupełnie bezzasadne. Sąd nie był wprawdzie związany powyższą uchwałą, jednakże z oczywistych względów miała ona do niniejszej sprawy również zastosowanie.

Za częściowo zasadny należało również uznać zarzut naruszenia art. 327 ¹ § 1 pkt 2 k.p.c. poprzez brak przytoczenia przez Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku dowodów, na których się oparł przy rekonstrukcji stanu faktycznego, ale tylko w odniesieniu do oceny relacji porozumienia z dnia 18 maja 2011 r. do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy obowiązującego wówczas w Przedsiębiorstwie (...) SA w B..

Jak wskazano w cytowanej uchwale Sądu Najwyższego, skład powiększony nie mógł udzielić odpowiedzi na drugie ze sformułowanych zagadnień prawnych, dotyczące dopuszczalności wyprowadzania z porozumienia nie mającego charakteru źródła prawa pracy indywidualnych roszczeń pracowników, z uwagi na fakt, że brak było na ówczesnym etapie ustaleń faktycznych co do okoliczności zawarcia i realizacji danego porozumienia (pakietu socjalnego) oraz wykładni treści tego porozumienia. Wskazał też, że sąd drugiej instancji, odrzucając koncepcję Sądu pierwszej instancji w sposób powierzchowny dokonał zarówno wykładni porozumienia z 18 maja 2011 r. jak i ocenił skutki prawne protokołu nr (...) do (...) bez wyjaśnienia okoliczności jego wprowadzenia.

W wydanym na podstawie tej uchwały ww. wyroku kasacyjnym Sąd Najwyższy wskazał, że w postępowaniu ponownym Sąd drugiej instancji winien dokonać ustaleń faktycznych w zakresie treści, okoliczności zawarcia oraz charakteru prawnego porozumienia z 18 maja 2011 r., zwracając szczególną uwagę, na spełnienie przesłanek pozwalających na uznanie, że porozumienie to stanowi jedną z umów cywilnoprawnych, pozwalających na wywodzenie z niej uprawnień przez indywidualnych pracowników, ewentualnie na fakt przyjęcia na siebie zobowiązania do respektowania uprawnień wynikających z porozumienia przez pracodawcę, czy to z uwagi na fakt, że uczestniczył on w zawarciu porozumienia, czy też w drodze inkorporacji jego postanowień do treści (...). W niniejszej sprawie takie zalecenia zostały również sformułowane aczkolwiek nie w samej treści uzasadnienia wyroku uchylającego sprawę do ponownego rozpoznania (gdyż uzasadnienie to nie korelowało z treścią orzeczenia) a w uzasadnieniu postanowienia odmawiającego wykładni wydanego orzeczenia kasacyjnego.

Zasadniczy rys stanu faktycznego (nie kwestionowanego przez same strony co do treści podpisywanych dokumentów), a jedynie wymagającego uzupełnienia o okoliczności towarzyszące zawieraniu ww. porozumienia i wprowadzaniu kolejnych załączników do (...), jest następujący. W dniu 18 maja 2011 r. w siedzibie przejmowanej (...) (...) S.A. w B. zawarto porozumienie (dalej jako porozumienie z 18 maja 2011 r.) między spółką przejmującą (...) (...) S.A. w O. a organizacjami związkowymi działającymi w spółce przejmowanej. Zgodnie z treścią tego porozumienia, w przypadku spełniania się warunku zawieszającego (polegającego na tym, że nastąpi nabycie przez inwestora pośrednio lub bezpośrednio co najmniej 51% akcji przejmowanej spółki), "inwestor jako akcjonariusz przejmowanej spółki zachowa (w szczególności) dwa warunki:

1. dotychczas obowiązujący w Spółce (...) będzie obowiązywał nadal przez okres 4 lat, tj. do 20 maja 2015 r.; 2. w przypadku zwolnień pracowników w ramach restrukturyzacji obowiązywać będą odprawy w jednakowej wysokości - niezależnie od długości okresu zatrudnienia danego pracownika w spółce, odpowiadającej dziewięciomiesięcznemu wynagrodzeniu tego pracownika.

W treści porozumienia z 18 maja 2011 r. dodatkowo zadeklarowano, że będzie obowiązywać przez cztery lata, to jest do 20 maja 2015 r. Porozumienie zostało podpisane przez przedstawicieli wszystkich organizacji związkowych. W dniu 31 maja 2011 r. do (...) został wprowadzony protokół dodatkowy nr 11 (dalej jako protokół nr (...)). Na jego mocy w art. 15 (...) dodano ust. 4 o treści „ Zasady i wysokości odprawy pieniężnej z tytułu rozwiązania stosunku pracy w czasie restrukturyzacji spółki reguluje załącznik nr 7”. Zgodnie z załącznikiem nr 7 do protokołu nr (...) zwalnianym pracownikom spółki, których stanowisko pracy ulegnie likwidacji (obok innych wymienionych przypadków zakończenia stosunków pracy) przysługuje odprawa w wysokości 9-cio miesięcznego wynagrodzenia. Ponadto, zgodnie z treścią protokołu nr (...), powyższe rozwiązania miały obowiązywać do 31 grudnia 2011 r. Natomiast w dniu 20 września 2011 r. do (...) wprowadzono Protokół dodatkowy nr 12 (na mocy którego zmieniono " termin wypłaty odprawy pieniężnej z tytułu rozwiązania stosunku pracy w związku z restrukturyzacją spółki" przejmowanej z 31 grudnia 2011 r. na 31 grudnia 2012 r.

Uzupełniając w niniejszym (ponownym) postępowaniu apelacyjnym powyższy stan faktyczny zgodnie z wytycznymi Sądu Najwyższego, tj. o ustalenia w zakresie treści, okoliczności zawarcia oraz charakteru prawnego Porozumienia z 18 maja 2011 r., jako niezbędną podstawę do oceny relacji tego porozumienia do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy obowiązującego wówczas w pozwanym Przedsiębiorstwie (...) SA w B. wskazać należy, że pomimo tego, że zeznania przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków miejscami nie są kategoryczne, a nawet spójne - gdyż świadkom zdarzało się momentami logicznie zaprzeczać swym własnym, wcześniejszym twierdzeniom - to jednak wyłania się z nich (oceniając je całościowo i biorąc pod uwagę elementy spójne i korespondujące z pozostałymi) jedna zasadnicza linia, jeśli chodzi o ww. relację Porozumienia z 18 maja 2011 r. i obowiązującego (...).

Świadek J. D. (1) zeznał, iż „ nie pamiętam przyczyn wprowadzenia protokołu nr (...).”, a z drugiej strony zeznał, iż „w protokole dodatkowym rozumieliśmy, że odprawy obowiązują przez 4 lata umowy ewentualnie do końca restrukturyzacji. Jeżeli po 4 latach nie skończy się ta restrukturyzacja i byłyby dalsze zwolnienia i to miało obowiązywać. Jeżeli restrukturyzacja trwałaby krócej to też miałaby odprawy obowiązywać”, „ja nie mam wiedzy na temat zmian w (...) O. w latach 2013”. – vide k. 712-714. Natomiast Sądowi w związku z urzędową działalnością są znane zeznania świadka składane w innych sprawach przeciwko pozwanym o odprawę pieniężną (w sprawie V Pa 36/22), w których wskazywał z jednej strony, że Protokół nr (...) (do (...)) miał być dodatkową gwarancją porozumienia i nie miał na celu anulowania zapisów porozumienia. Z drugiej strony podawał sprzeczne informacje i, wyrażał przypuszczenie, że gdyby restrukturyzacja zakończyła się w 2012r. to podejrzewa, że nie byłyby płacone odprawy (po 2012r.), a następnie wskazał, że samo porozumienie starczało do tego, aby przez 4 lata to wszystko działało” (niekonkretnie). Ostatecznie jednak świadek ten wskazał, że uchwalenie (Protokołu nr (...) do (...)) miało na celu realizację porozumienia (z dnia 18 maja 2011r.)”.

Świadek M. D. (1) twierdził, że „ być może istnieje taki protokół dotyczący wypłat 9 miesięcznych odpraw w przypadku wrogiego przejęcia”. Natomiast nie pamiętał ustaleń dotyczących wypłaty odpraw dziewięciomiesięcznych – vide k. 802 .

Świadek M. G. podawała, że sama nie miała wpływu na zawarcie porozumienia (z 18 maja 2011 r.), „pani Z. dyktowała mi treść porozumienia”, jednocześnie twierdząc, że „nie wiem jak pracownicy rozumieli wypłatę 9 miesięcznych odpraw. Chodziło o to , żeby pracownik miał zabezpieczenie w postaci finansowej z pewnymi ograniczeniami wskazanymi w układzie zbiorowym. „cel tego protokołu miał za zadanie zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom w związku ze zmianami”. Natomiast w dalszej części nie potrafiła odpowiedzieć na pytanie, o relację porozumienia względem protokołów– k. 715. W innych sprawach toczących się o odprawę pieniężną (prowadzonych łącznie pod sygn. V Pa 36/22) wskazywała natomiast, iż pracodawca wypłacał odprawy właśnie na podstawie protokołów dodatkowych, oraz że przedłużano porozumienie, ponieważ nie zrealizowano zamierzonych celów w zakresie restrukturyzacji.

Świadek C. Z. (1) zeznała w niniejszej sprawie, że „ rozpoczęło się 9 m-czną odprawą. Jest to zawarte w porozumieniu ze związkami”, „w protokole nr (...) zapis był po to aby uchronić pracowników przed wrogim przejęciem i aby odprawa była dla niego korzystna”, „protokoły tworzyliśmy roczne lub półroczne . Po to aby w przypadku braku konieczności zwalniania nie trzeba by wypłacać 9 miesięcznych odpraw”, „Protokół nr (...) powodował, że restrukturyzacja była przedłużana dla równowagi finansowej i kto będzie odchodził dostanie tą doprawę. Nie zamykała się ona w jednym roku, nie było sensu wprowadzania protokołu dodatkowego który obejmowałby 3-4 lata bo stworzyłoby to furtkę, gdyż pracownicy by odchodzili a mu musielibyśmy płacić”. Następnie zeznała, iż „protokoły dodatkowe były integralną częścią układu zbiorowego i stanowiły system wynagradzania. Aby otrzymać odprawę musiał być stworzony dodatkowy protokół”, „ jeżeli pracodawca nie stworzył dodatkowego protokołu mógł się zwolnić z obowiązku wypłaty odprawy”. Końcowo zeznała też, iż „pracownik ma prawo żądania odprawy na podstawie porozumienia ale gdyby nie było protokołu dodatkowego firma nie mogła wypłacić”- k. 709-711 akt sądowych. Sądowi z urzędowej działalności znane są również jej zeznania złożone w sprawie V Pa 36/22, w których wskazywała, iż panowie W. z D. wręczyli porozumienie, już przed przejęciem wprowadzili protokół dodatkowy nr (...)bo tylko wtedy grała procedura i prawo i mogli te odprawy wypłacać, oraz że liczył się tylko i wyłącznie protokół dodatkowy i układ zbiorowy, a nie porozumienie.

Świadek A. H. (1) zeznała, iż nie pamięta ustaleń dotyczących wypłaty odpraw dziewięciomiesięcznych. – k. 805. Natomiast Sądowi -w związku z urzędową działalnością- są znane zeznania świadka składane w sprawie V Pa 36/22, w której wskazywała (na tle zawarcia ww. Porozumienia z dnia 18 maja 2011r.), że obie strony (inwestor i związki) zdawały sobie sprawę, że sytuacja jest ciężka, jest przerost zatrudnienia i żeby ludzie łagodnie te zmiany przyjęli zaproponowano protokół, że w ramach restrukturyzacji będą odprawy dziewięciomiesięczne za ten pierwszy okres, to jest do końca 2011r.. Wskazała też, że z protokołu wynikało, iż została przesunięta ta data do końca 2012r., oraz że była w okresie restrukturyzacji określona data i zasady odpraw, była data ostateczna – grudzień 2012r. Odnośnie intencji inwestora (pozwanego ad. 2) wskazywała, że był list intencyjny inwestora, że będzie chciał rozmawiać i że będzie chciał dać dziewięciomiesięczne odprawy, a w protokole dodatkowym wskazana była data (do której te odprawy miały być wypłacane), oraz że tekst protokołu dodatkowego chyba przygotował O. (inwestor). Ponadto, twierdziła że restrukturyzacja była prowadzona od momentu pierwszego protokołu go grudnia 2011r., potem na wniosek inwestora zostało to przedłużone drugim protokołem do końca 2012r., oraz że owo przedłużenie wynikało z dobrej woli inwestora. Stwierdziła również, że protokoły (...) były załącznikami do porozumienia (z 18 maja 2011r.) oraz, że z porozumienia nie wynika prawo do odpraw, to (były) tylko ustalenia.

Świadek K. D. (1) - były członek rady nadzorczej (...) (...) S.A. – w niniejszej sprawie zeznał, że „w przypadku punktu 2 to jest zobowiązanie bezwarunkowe, które trzeba było wdrożyć w (...) O., natomiast punkt 3 dotyczy zobowiązania intencjonalnego, nie do końca określonego, to w punkcie 2 jest jakby bardzo precyzyjnie określone, w punkcie 3 nie jest”. Natomiast nie pamiętał ustaleń dotyczących wypłaty odpraw dziewięciomiesięcznych. – k. 837 akt sądowych. Natomiast Sądowi - w związku z urzędową działalnością - są znane zeznania świadka składane w sprawie V Pa 36/22, w których jednoznacznie wskazywał, iż układ zbiorowy pracy był narzędziem do wdrażania co najmniej jednego postanowienia z tego porozumienia (z 18 maja 2011r.) to jest 9-miesięcznej odprawy dla pracowników zwolnionych podczas restrukturyzacji. Protokół nr (...) miał znaczenie wykonawcze do porozumienia, on ustalał w szczegółach reguły, natomiast wcześniejszy listy intencyjny z 14 marca 2011r. nie ma znaczenia dla powyższych stwierdzeń. Zaznaczył przy tym, że z (...) (...) S.A. odszedł w sierpniu 2011r. i nie wie co tam się później działo

Świadek W. K. (2), członek zarządu (...) (...) S.A. do września 2011r. zeznał, iż „wydaje mi się, że ten pakiet dziewięciomiesięczny był już wcześniej zapisany w zakładowym układzie zbiorowym pracy w spółce (...), bo tak jak powiedziałem wcześniej przyczyną tego zapisu było, że jednak była niepewność”, „pracownicy, którzy zostali zwolnieni to powinni otrzymać te odprawy 9 miesięczne i chyba tutaj przepisy kodeksu pracy mówią, kiedy powinno być świadczenie spełnione nie przypominam sobie wprowadzenie do układu zbiorowego protokołu numer (...) z 15 lutego 2011 r.

W oparciu o przytoczone wyżej zeznania świadków należało stwierdzić, że sporne dziewięciomiesięczne odprawy dla pracowników zwalnianych w ramach restrukturyzacji (...) (...) S.A. (przejmowanego wówczas przez inwestora (...) (...) S.A.) do dnia 31 grudnia 2012r. wypłacano wyłącznie na podstawie protokołów dodatkowych

nr (...)do ww. (...), a nie na podstawie porozumienia związków zawodowych z tym inwestorem z dnia 18 maja 2011r., które było tylko zbiorem ustaleń pomiędzy związkami zawodowymi i inwestorem mającym przejąć zakład (...) (...) S.A. w B.. Zeznania świadków w wystarczającym stopniu korespondują, by przyjąć na ich podstawie, że z Porozumienia z dnia 18 maja 2011r. nie wynikało prawo do odpraw, ponieważ były to tylko ustalenie z inwestorem, który miał się stać przyszłym pracodawcą, zaś ww. Protokoły nr (...) były swoistymi „załącznikami do porozumienia” (tak świadek A. H.). Uchwalenie Protokołu nr (...) do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy pracowników (...) (...) S.A. w B. z dnia 31 maja 2011 r. miało więc na celu realizację porozumienia z dnia 18 maja 2011r. Protokół nr (...) miał znaczenie wykonawcze do ww. Porozumienia z dnia 18 maja 2011r., to znaczy ustalał w szczegółach wynegocjowane reguły, w szczególności w zakresie wypłaty dziewięciomiesięcznych odpraw i wprowadzał stosowne zapisy do zakładowego układu zbiorowego pracy. To dopiero na podstawie tego protokołu wcześniejsze, wynegocjowane w porozumieniu 18 maja 2011r. zasady stawały się normą zakładowego prawa pracy dla powodów. Zgodnie z treścią Protokołu nr (...) odprawy dziewięciomiesięczne pierwotnie miały obowiązywać do 31 grudnia 2011 r. Protokołem dodatkowym nr (...) z dniu 20 września 2011 r do ww. (...). przedłużono porozumienie w zakresie wypłat dziewięciomiesięcznych odpraw dla zwalnianych pracowników, ponieważ do końca 2011r. nie realizowano zamierzonych celów w zakresie restrukturyzacji. Protokołem dodatkowym nr 12 został wiec ustalony przedłużony termin zakończenia wypłat dziewięciomiesięcznych odpraw w ten sposób, że data końcowa wypłaty tych świadczeń została przesunięta do końca grudnia 2012r. Należy podkreślić, że kluczowe zeznania dla tak rozumianej relacji pomiędzy protokołem nr 11 a porozumieniem z 18.05.2011r. złożyła C. Z. (1), która będąc ówczesnym prezesem zarządu (...) (...) S.A. w B. wyraźnie wskazała, że wprowadzono protokół dodatkowy do (...) bo tylko wtedy grała procedura i prawo, że mogli te odprawy wypłacać - jakby nie było protokołu to byłby problem z wypłatą odpraw. Powyższe zostało też potwierdzone w piśmie podpisujących porozumienie z ramienia związków zawodowych (...). D. i B. D., w którym wyraźnie oświadczyli oni, że „ w ocenie związków protokół dodatkowy do (...) unieważniał zapisy porozumienia w zakresie odpraw”. Tym samym należy podkreślić, że powyżej zaprezentowany charakter porozumienia wynikał nie tylko z interpretacji okoliczności jego uchwalenia rozumianej i przedstawianej przez osoby związane wyłącznie z obiema pozwanymi spółkami ale również, przynajmniej w części, z ocen okoliczności ich zawarcia przedstawianych przez przedstawicieli związków zawodowych.

Przyjęte przez sąd ustalenia faktyczne w zakresie treści, okoliczności zawarcia oraz charakteru prawnego porozumienia z 18 maja 2011 r. oparte zostały przede wszystkim o zeznania w/w świadków złożone w niniejszym postępowaniu oraz w sprawie V Pa 36/22. Faktem jest, że osoby te słuchane ponownie w niniejszej sprawie zeznawały nie pamiętały wielu okoliczności. Dotyczy to np. zeznań M. D. (1), A. H. (1) czy K. D. (1). Powyższe nie wpływa jednak na ustalony charakter porozumienia i wzajemną relację pomiędzy nim a protokołem dodatkowym nr (...).

Nawet uznanie, że bardziej lakoniczne wypowiedzi omawianych świadków w niniejszej sprawie nie pozwalają na tak jednoznaczną ocenę charakteru tego porozumienia nie zmienia rozstrzygnięcia w zakresie złożonego środka odwoławczego, a to z uwagi na zasadę rozkładu ciężaru dowodu. Przyjęcie bowiem, że niejednoznaczność w zeznaniach kluczowych świadków nie pozwala na pewne dokonanie ustaleń, których dokonania domaga się Sąd Najwyższy w zaleceniach pokasacyjnych, powoduje brak zasadności dochodzonych roszczeń po stronie powodowej z uwagi na ich nieudowodnienie.

Sąd Okręgowy w niniejszym, ponownym postępowaniu apelacyjnym uznał więc opisane powyżej zeznania świadków za wystarczające do uzupełnienia stanu faktycznego zgodnie z ww. wytycznymi Sądu Najwyższego mimo, że niejednokrotnie świadkowie albo zasłaniali się niepamięcią w zakresie podawania okoliczności zawierania spornych aktów prawa wewnętrznego, jak też częściowo modyfikowali swoje zeznania w zależności od tego, która strona zadawała im pytania.

Na tym tle należy wskazać, że Sąd Najwyższy w składzie powiększonym odnosząc się do drugiego z problemów prawnych powstałych w niniejszej sprawie, czy z porozumienia zawartego między inwestorem w spółce pracowniczej a zakładowymi organizacji związkowymi działającymi w tej spółce (pomimo tego, że nie stanowił źródła prawa pracy w rozumieniu art. 9 §1 k.p.) można wyprowadzać indywidualne roszczenia pracowników, wskazał, że w uchwale Sądu Najwyższego z 24 listopada 1993 r., I PZP 46/93 (OSNC 1994 Nr 6, poz. 131) przyjęto, że nienazwane porozumienie płacowe, niebędące źródłem prawa pracy, zawarte przez inwestora z organizacjami związkowymi, działającymi w przejmowanym podmiocie może być źródłem roszczeń dla pracowników tego podmiotu, ale jest to determinowane w pierwszej kolejności przez treść pakietu socjalnego.

Jeżeli bowiem pakiet socjalny zawarty z inwestorem nie zostanie zakwalifikowany jako źródło prawa pracy (jak w niniejszej sprawie w odniesieniu do porozumienia z dnia 18 maja 2011 r.), powinien być traktowany jako zwykła - choć nienazwana - umowa, której strony zadecydują, kto i w jakich okolicznościach jest uprawniony do przewidzianych w pakiecie świadczeń oraz kto i w jakich okolicznościach jest zobowiązany do realizacji tych świadczeń. O tym, czy w konkretnym stanie faktycznym mamy do czynienia z konstrukcją umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej (art. 393 k.c.), przez osobę trzecią (art. 391 k.c.), czy też z postanowieniem umownym łączącym w swej treści rozwiązanie przewidziane przez prawodawcę w art. 391 i art. 393 k.c. (umowa inwestora ze związkami zawodowymi przewidująca świadczenia pracodawcy (przez osobę trzecią) na rzecz pracowników (na rzecz osoby czwartej). W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z 25 maja 2005 r., I PK 228/04 (OSNP 2006 nr 3-4, poz. 37) Sąd Najwyższy wyraził wątpliwość, "czy konstrukcja zawarta w art. 393 k.c. może być stosowana w sytuacji, gdy stroną porozumienia jest inwestor a określone w nim uprawnienia pracowników ma realizować pracodawca, który ma dopiero powstać przez powołanie spółki z udziałem inwestora i podmiotu sprzedającego zakład, lub pracodawca będący, jak w niniejszej sprawie, w sensie prawnym podmiotem innym niż inwestor”. W takiej konfiguracji mamy bowiem do czynienia z wymieszaniem konstrukcji z art. 393 k.c. (świadczenie na rzecz pracownika) z art. 391 k.c. (świadczenie przez pracodawcę), gdyż obowiązki pracodawcy oraz uprawnienia pracownika będących osobami trzecimi wobec kontrahentów, ustalają inwestor i związki zawodowe. Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że aby możliwe było zastosowanie samej konstrukcji prawnej z art. 393 k.c. w takiej sytuacji konieczne byłoby przyjęcie założenia, zgodnie z którym to inwestor-dłużnik zaciąga zobowiązanie w imieniu i na rzecz pracodawcy, a zatem działa za pracodawcę i jako pracodawca. O ile w kategoriach faktycznych takie założenie Sąd Najwyższy uznał za dopuszczalne (gdy inwestor obejmie większość udziałów spółki - pracodawcy lub kontrolny pakiet akcji), o tyle w kategoriach prawnych założenie to uznano za trudne do obrony, „ ponieważ zobowiązanie zaciągnięte przez inwestora pozostaje w takim przypadku nadal jego prawnym obowiązkiem". W związku z tym w uzasadnieniu ww. wyroku z 25 maja 2005 r., I PK 228/04 Sąd Najwyższy przyjął, że wątpliwe jest dochodzenie przez pracownika roszczeń z tytułu pakietu socjalnego od pracodawcy, skoro pakiet został zawarty bez jego udziału. Nie ma natomiast żadnych przeszkód, by pracownik jako osoba trzecia dochodził roszczeń z pakietu socjalnego od inwestora, o ile w pakiecie tym zawarte zostanie stosowne zastrzeżenie co do odpowiedzialności inwestora.

Odnośnie odpowiedzi na pytanie, że ww. Porozumienie z dnia 18 maja 2011r., jako ” pakiet socjalny” mogło wchodzić w treść stosunków pracy powodów wskazać należy, że teoretycznie (co do zasady) z uwagi na swobodę umów nie ma żadnych przeszkód, by skonstruować pakiet socjalny w taki sposób, że będzie z niego wynikało cywilnoprawne zobowiązanie inwestora do zrealizowania określonych świadczeń ustalonych w pakiecie na rzecz pracowników kontrolowanego przez niego pracodawcy. W tym celu konieczne jest odpowiednio sformułowane postanowienie umowne zawierające zastrzeżenie wzorowane na art. 393 k.c., z tym że odnoszące się do obowiązku świadczenia przez inwestora na rzecz pracowników przejmowanej spółki jako osób nieobjętych bezpośrednio konstrukcją z art. 393 k.c. W uchwale z dnia 24 listopada 1993 r., I PZP 46/93 (OSNCP 1994 z. 6 poz. 131) przyjęto na tle innej sprawy, że w zakresie przyznającym pracownikom dodatkowe świadczenia porozumienie (pakiet socjalny) kształtowało po przejęciu zakładu pracy przez nowego pracodawcę nową treść indywidualnych stosunków pracy, z której pracownicy mogą wywodzić ewentualne roszczenia. Pakiet socjalny wchodził zatem po sfinalizowaniu transakcji prywatyzacyjnej w skład treści indywidualnych stosunków pracy, zatem odwoływanie się do konstrukcji z art. 393 k.c. było zbędne. Generalnie do uznania związania pracodawcy pakietem socjalnym dochodzić może w przypadku różnego rodzaju zachowań przejawiających wolę jego realizacji (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 17 listopada 1999 r., I PKN 364/99, OSNAPiUS 2001 Nr 7, poz. 219; z dnia 9 maja 2000 r., I PKN 616/99, OSNAPiUS 2001 Nr 19, poz. 586; z dnia 7 sierpnia 2001 r., I PKN 856/00, OSNP 2003 Nr 13, poz. 310).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wypracowano również inne rozwiązanie służące zapewnieniu skuteczności prawnej pakietów socjalnych bez sięgania do konstrukcji z art. 391 lub 393 k.c. polegające na tym, że inkorporowanie postanowień pakietu socjalnego do układu zbiorowego pracy powoduje wygaśnięcie zobowiązań wynikających z tego porozumienia w zakresie, w jakim zostały one przejęte przez układ (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2010 r., I PK 23/10, OSNP 2011 nr 23-24, poz. 289).

W związku z dodatkowo ustalonym przez sąd odwoławczy charakterem porozumienia po pierwsze za niezasadny należało uznać zarzut naruszenia przepisu art. 233 §1 k.p.c. poprzez uznanie, iż ww. Porozumienie „ było tylko formą pisemną ustaleń dokonanych trójstronnie pomiędzy inwestorem, tj. Zakładem (...) S.A. z siedzibą w O., spółką przejmowaną, tj. Przedsiębiorstwem (...) S.A. z siedzibą w B. oraz pracownikami”, ponieważ literalnie dokładnie taki charakter porozumienia z dnia 18 maja 2011r. wynika z przytoczonych zeznań.

Po drugie, jak wynika z powołanego wyżej orzecznictwa, możliwość zastosowania konstrukcji prawnej umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej (art. 393 k.c.), przez osobę trzecią (art. 391 k.c.), czy też nienazwanej umowy mieszanej łączącym w swej treści rozwiązanie przewidziane w art. 391 i art. 393 k.c. jest determinowana w pierwszej kolejności przez treść pakietu socjalnego. W ocenie Sądu Okręgowego powyższe porozumienie z dnia 18 maja 2011r. nie jest umową o świadczenie na rzecz osoby trzeciej, ponieważ w tym porozumieniu to inwestor zapewnia związki zawodowe, że pracodawca spłaci określone świadczenia na rzecz pracowników. W klasycznej umowie o świadczenie na rzecz osoby trzeciej powinno być natomiast zawarte zobowiązanie pracodawcy wobec związku zawodowego, że spełni określone świadczenia na rzecz pracownika. Nie jest to również umowa o świadczenie przez osobę trzecią, ponieważ w takiej umowie powinno być zawarte zobowiązanie, że inwestor zawiera umowę z pracownikami, że określone świadczenia spełni na ich rzecz pracodawca. Zresztą szerokie wątpliwości co do takiej kwalifikacji porozumienia (jako umowy przez osobę trzecią lub na rzecz osoby trzeciej) zawarte zostały w orzeczeniu Sądu Najwyższego w sprawie A. B. i innych i sąd w tym składzie do rozważań tych w całości się przychyla (zbędne więc wydaje się być ponowne przytaczanie argumentacji Sądu Najwyższego w tym zakresie). W tej sytuacji przy ocenie charakteru prawnego porozumienia z 18 maja 2011r. w grę wchodzić może tylko „mieszany” charakter umowy nienazwanej, zawierającej w sobie zarówno elementy z przewidziane w art. 391 i art. 393 k.c. W ocenie Sądu Okręgowego powyższe porozumienie z dnia 18 maja 2011r. stanowiło więc nienazwane porozumienie płacowe inwestora ze związkami zawodowymi nie będące źródłem prawa przewidujące świadczenie pracodawcy (osoby trzeciej) na rzecz pracowników (osoby czwartej). Taka kwalifikacja porozumienia dla jego prawnej skuteczności (w zakresie zobowiązania pracodawcy nie będącego stroną tego porozumienia) wymagała więc inkorporowania postanowień pakietu socjalnego do układu zbiorowego pracy – i to nastąpiło na podstawie opisanych wyżej Protokołów dodatkowych nr 11 i 12, co w konsekwencji od daty wprowadzenia protokołu nr (...), czyli od dnia 31 maja 2011 r., powodowało wygaśnięcie zobowiązań wynikających z tego porozumienia w zakresie, w jakim zostały one przejęte przez układ (vide powołany wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2010 r., I PK 23/10). W niniejszej sprawie postanowienia w zakresie wypłat dziewięciomiesięcznych odpraw dla pracowników zwalnianych w ramach restrukturyzacji zostały przejęte w całości przez (...) (inkorporowane), ale zostały wyraźnie ograniczone w czasie, do dnia 31 grudnia 2011r., z późniejszą ostateczną prolongatą do 31 grudnia 2012r., a związki zawodowe w obu przypadkach wyraziły na to zgodę. Przyczyny ograniczenia uprawnień pracowników do rozszerzonych odpraw w czasie nie są na tle ustaleń faktycznych sprawy do końca jednoznaczne (albowiem w zasadzie wszyscy słuchani świadkowie nie potrafili odpowiedzieć na pytanie dlaczego zapis w (...) ograniczył odprawy do końca 2011r.), jednakże wydaje się, iż najprawdopodobniej było to związane okresem planowanej restrukturyzacji związanej z przejęciem spółki (...). Potwierdza to pośrednio aneks do zarządzenia wewnętrznego C. Z. (1) – ówczesnej Prezes zarządu spółki ODRA, określający ramy zwolnień pracowników i przewidujący pierwotny termin ich zakończenia do 31.12.2011r. W związku z nierealnością tak wskazanego terminu zakończenia tej restrukturyzacji protokołem dodatkowym nr 12 przedłużono termin obowiązywania zwiększonych odpraw do 31.12.2012r. Nic nie stało na przeszkodzie, ażeby tak określoną datę ponownie przedłużyć, jednakże z takim wnioskiem nie wystąpił ani pracodawca, ani – co bardzo dziwne – związki zawodowe reprezentujące pracowników. Nie jest znana przyczyna zaniedbania ochrony interesów pracowników w tym zakresie przez działające w zakładzie związki, jednakże powyższe nie może prowadzić do poszukiwania na siłę zobowiązania pracodawcy wynikającego bezpośrednio z porozumienia. Zobowiązanie to mogłoby zostać wyprowadzone wyłącznie w przypadku wykazania, że pracodawca przystąpił do realizacji porozumienia, czego w niniejszej sprawie - z przyczyn opisanych powyżej - strona powodowa wykazać nie zdołała. Zdaniem sądu ustalony stan faktyczny wskazuje, że pracodawca wprowadził stosowne zapisy do (...) właśnie w celu stworzenia podstawy prawnej do wypłaty przedmiotowych odpraw, co zresztą znalazło pełne potwierdzenie w zeznaniach ówczesnej prezes spółki przejmowanej C. Z.. Wypłacał je też wyłącznie w oparciu o wprowadzone zapisy do (...) a nie w oparciu o porozumienie z 18 maja 2011r., o czym świadczy dodatkowo fakt, że po 31.12.2012r. żaden pracownik zwiększonych odpraw nie otrzymał. W odpowiedzi na podnoszoną przez Sąd Najwyższy kwestię czy pracodawca przejawiał wolę realizacji porozumienia z 18 maja 2011r. (wówczas bowiem można by próbować znaleźć podstawę prawną dla jego związania treścią porozumienia) należy wiec skonstatować, że owszem wolę taką przejawiał ale wyłącznie poprzez inkorporowanie treści porozumienia do układu zbiorowego pracy a nie poprzez bezpośrednie przystąpienie do realizacji jego zapisów. Zrobił to przy tym ze zmianą ograniczającą czasowo (w stosunku do zapisów porozumienia) uprawnienia zwalnianych pracowników do końca 2011r. (a następnie do końca 2012r.). Dlaczego uprawnienia te zostały ograniczone czasowo tego świadkowie nie wskazali, chociaż jak to już powyżej zaznaczono, można przypuszczać, że było to związane z planami zakończenia restrukturyzacji (w związku z którą miały być wypłacane zwiększone odprawy) do tych dat. Nie jest to jednak istotne, gdyż przyjęcie, że pracodawca wypłacając odprawy realizował zapisy układu zbiorowego, a nie bezpośrednio pakietu socjalnego, wyklucza jego związanie postanowieniami tego pakietu a tym samym jego odpowiedzialność w rozstrzyganych sprawach.

Odrzucając koncepcję odpowiedzialności (...) należało również rozważyć ewentualną odpowiedzialność odszkodowawczą po stronie drugiego z pozwanych. W odniesieniu do tej problematyki sąd uznał za bezzasadne zrzuty naruszenia art. 366 § 1 k.c w zw. z art. 369 k.c. oraz w zw. z art. 370 k.c. i 391 k.c,, a także art. 300 k.p. i art. 65 § 2 k.c. poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że spółka (...) (...) S.A. nie jest odpowiedzialna za zapłatę na rzecz powoda dochodzonych przez niego roszczeń (odpowiedzialność solidarna). Jak wynika z powołanego wyżej orzecznictwa pracownik może dochodzić roszczeń z pakietu socjalnego od inwestora, o ile w pakiecie zawarto stosowne zastrzeżenie co do odpowiedzialności inwestora. Takiego zastrzeżenia w niniejszym Porozumieniu nie było. W wydanej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 27.10.2021 r., III PZP 1/21 wskazano również, że w zależności od sposobu ukształtowania treści porozumienia (pakietu socjalnego) i jego wykładni przy zastosowaniu art. 65 k.c., oraz późniejszego zachowania jego stron, a także nieuczestniczącego w zawieraniu porozumienia pracodawcy, możliwe jest (co do zasady) wywodzenie indywidualnych roszczeń pracowników na różnej podstawie prawnej, albo brak takich roszczeń dla pracowników. Na tle niniejszej sprawy należy wskazać, że po pierwsze nie można się zgodzić z podnoszoną na tle ww. zarzutu argumentacją, że Porozumienie z dnia 18 maja 2011 r. należy nadać charakter umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej, w której to sytuacji powódce przysługuje roszczenie o wykonanie umowy w stosunku do Pozwanej ad 2. Przesłanki przemawiające za brakiem możliwości uznania Porozumienia z dnia 18 maja 2011r. za umowę o świadczenie na rzecz osoby trzeciej wskazał Sąd Rejonowy w uzasadnieniu i sąd odwoławczy rozważania te uznaje za własne Po drugie, przyjmując koncepcję swoistej umowy nienazwanej, łączącej cechy umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej i umowy o świadczenie przez osobę trzecią, to - jak już wskazano - inkorporowanie jej w całości do (...) w protokole nr (...) powodowało wygaśnięcie zobowiązań wynikających z tego porozumienia w zakresie, w jakim zostały one przejęte przez układ od daty wprowadzenia protokołu nr (...), czyli od dnia 31 maja 2011 r. W ocenie Sądu Okręgowego inwestor (pozwana ad. 2) nie ponosi więc odpowiedzialności z tytułu roszczeń powódek i powodów, ponieważ brak jest związania pracodawcy bezpośrednio ww. porozumieniem („pakietem socjalnym”), gdyż przystąpił on do realizacji zobowiązań wynikających z obowiązującego Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy (a nie porozumienia), co powoduje brak roszczeń odszkodowawczych opartych na zarzucie niewywiązania się pracodawcy z porozumień wynikających z podpisanego pakietu socjalnego. Po drugie, z samego zawarcia Porozumienia nie wynikają „automatycznie” żadne indywidualne roszczenia dla pracowników (nie wynikają one też wobec pracodawcy z uwagi na fakt, iż porozumienie to nie jest źródłem prawa, co wyraźnie zostało przesądzone przez Sąd Najwyższy). Po trzecie, jak było to już powyżej cytowane za Sądem Najwyższym, aby pracownik jako osoba trzecia dochodził roszczeń z pakietu socjalnego od inwestora, w pakiecie tym musiało by się znaleźć stosowne zastrzeżenie co do odpowiedzialności inwestora i musiały by zostać precyzyjnie sformułowane prawa indywidualnych pracowników. Tymczasem w treści zapisów porozumienia z 18 maja 2011r. takich zastrzeżeń brak. Poszukiwanie tych treści poprzez dointerpretowywanie ich z okoliczności zawarcia porozumienia jest niedopuszczalne, a w praktyce również zupełnie niewykonalne, a to z uwagi na szczątkowe i nieprecyzyjne zeznania świadków w tym zakresie.

Niezasadne były w konsekwencji również zarzuty art. 471 k.c. w zw. z art. 393 § l k.c. w zw. z art. 391 § l k.c. i w zw. z art. 300 k.p. poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że Pozwane nie ponoszą odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania do wypłaty na rzecz powódki (i innych pracowników zwalnianych w latach 2013 - 2015) odprawy w pełnej, dziewięciomiesięcznej wysokości oraz art. 415 k.c. w zw. z art. 8 k.p. w zw. z art. 300 k.p. w zw. z pkt. 2 Porozumienia z dnia 18.05.2011 r. oraz w zw. z § 2 pkt l Protokołu dodatkowego nr 10 do (...) poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że Pozwane nie ponoszą winny za poniesioną przez powoda szkodę w wysokości niewypłaconej części odprawy.

W ocenie Sądu Okręgowego powód w niniejszej sprawie nie wykazał prawnych podstaw odpowiedzialności pozwanych ad. 1, ani ad. 2 ex contractu, czyli do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 k.c.) ani ex delicto, czyli do naprawienia szkody wyrządzonej z winy pracodawcy (w zw. z art. 300 k.p.). W celu przypisania pracodawcy odpowiedzialności kontraktowej konieczne jest wykazanie: a) niewykonania lub nienależytego wykonania wobec pracownika obowiązku wynikającego ze stosunku pracy, b) szkody i jej wysokości, c) związku przyczynowego pomiędzy przesłankami ad a i b. Na pracodawcy spoczywa zaś ciężar wykazania okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności, zwalniających pracodawcę od winy. Odpowiedzialność deliktowa (art. 415 i nast. k.c.) jest ponoszona z tytułu naruszenia przez pracodawcę obowiązku powszechnego – czynu niedozwolonego. W celu przypisania pracodawcy odpowiedzialności kontraktowej konieczne jest wykazanie: a) naruszenia przez pracodawcę obowiązku powszechnego, b) szkody i jej wysokości, c) związku przyczynowego

pomiędzy przesłankami ad a i b. W zależności od tego, czy odpowiedzialność pracodawcy opiera się na zasadzie winy (np. art. 415 k.c.), czy ryzyka (np. art. 435 k.c.), na pracowniku spoczywa lub nie spoczywa obowiązek wykazania winy pracodawcy. Jak wskazano wyżej nie można mówić o niewywiązaniu się pracodawcy z porozumień wynikających z podpisanego pakietu socjalnego (Porozumienia z dnia 18 maja 2011r.), ponieważ prawo do dziewięciomiesięcznych odpraw dla pracowników zwalnianych w ramach restrukturyzacji (...) (...) S.A. w B. wchodziło co prawda w treść stosunków pracy wszystkich wówczas zatrudnionych umów, ale tylko czasowo. Skoro wolą pracodawcy było inkorporowanie ustaleń Porozumienia ze związkami zawodowymi z dnia z dnia 18 maja 2011 r. odnośnie prawa do dziewięciomiesięcznych odpraw dla zwalnianych w ramach restrukturyzacji pracowników, ale z czasowym ograniczeniem, które Protokołem dodatkowym nr 12 ustalono ostatecznie na 31 grudnia 2012r., to brak potrzeby składania powodom wypowiedzeń zmieniających po dacie 31 grudnia 2012r. wynikał właśnie z wyraźnego czasowego obowiązywania postanowień Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dotyczących wyższych odpraw. W tym zakresie niezasadne są analogie strony powodowej do orzecznictwa sądowego dotyczącego konieczności stosowania wypowiedzeń zmieniających nawet w przypadku zakończenia obowiązywania układu zbiorowego albowiem w niniejszej sprawie mieliśmy do czynienia z innym stanem faktycznym. Uprawnienie wynikające z zapisów protokołu dodatkowego nr 11 obowiązywało (na mocy protokołu dodatkowego nr 12) wyłącznie do 31.12.2012r., stąd w przypadku osób zwalnianych po tej dacie nie zachodziła potrzeba zastosowania wypowiedzenia zmieniającego, gdyż nie stanowiło ono już treści ich indywidualnych stosunków pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego niezasadne było też stanowisko strony powodowej wskazujące na wprowadzenie do (...) protokołów dodatkowych nr 11 i 12, a więc tych zawierających daty końcowe wyższych odpraw, z uwagi na rzekomą ochronę pracowników przez wejściem w życie Porozumienia. O ile jeszcze można by taką tezę postawić w stosunku do protokołu nr (...), to już data zawarcia protokołu dodatkowego nr 12 zdecydowanie przeczy takiej tezie. Protokół dodatkowy nr 12 został bowiem zawarty 20.09.2011r., podczas gdy już 18.06.2011r. walne zgromadzenie akcjonariuszy zdecydowało o podniesieniu kapitału a 13.09.2011r. zawarta została umowa skutkująca przejęciem kontroli (...) (...) nad (...) (ostatecznie formalne wejście w życie porozumienia miało miejsce w dniu 22.09.2011 r. kiedy to nastąpiła zmiana wpisu w KRS w tym przedmiocie). W dacie zawierania protokołu dodatkowego nr 12 wiadomo więc było, że „na dniach” pakiet socjalny zacznie obowiązywać, gdyż z całą pewnością ziści się warunek zawieszający wejścia w życie porozumienia, stąd nielogicznym byłoby przedłużanie obowiązywania wyższych odpraw aż do końca 2012r., skoro obowiązywały one do końca 2011r. i termin ten był zdecydowanie wystarczający do zabezpieczenia interesów pracowników (potencjalnie zwalnianych przed wejściem w życie porozumienia). Tym samym z logicznego punktu widzenia oczywiste jest wprowadzenie tych protokołów właśnie w celu inkorporowania postanowień pakietu do prawa wewnętrznego pracodawcy w celu rzeczywistego umożliwienia pracownikom otrzymania wyższych odpraw a nie w celu rzekomej ochrony ich interesów wyłącznie do czasu wejścia w życie porozumienia. Co więcej, jak już było to wskazywane, pierwotna data obowiązywania zwiększonych odpraw korelowała z zamierzeniami pracodawcy co do zakresu i czasookresu restrukturyzacji zakładu po jego przejęciu. Interpretacja w tym zakresie przedstawiona przez stronę powodową nie znajduje więc żadnego uzasadnienia.

Niezasadne jest również stanowisko, że protokół nr (...) zmienił czasokres obowiązywania wyższych odpraw. W oparciu o samą treść tego protokołu w porównaniu do treści protokołu nr (...) absolutnie nie można było zgodzić się z twierdzeniem powoda, że na mocy Protokołu dodatkowego nr (...) do (...) prawo do odprawy w wysokości dziewięciomiesięcznego wynagrodzenia wynikające z Protokołów dodatkowych nr (...), zostało przedłużone do 30 maja 2015 r.

Taka interpretacja jest ewidentnie sprzeczna z jego treścią. Gdyby protokół nr (...) rzeczywiście miał zmieniać datę obowiązywania zwiększonych odpraw, to jego treść byłaby zbieżna z protokołem dodatkowym nr (...) a nie jest. Protokół ten, co wyraźnie wynika z jego brzmienia, zmienił datę obowiązywania całego (...), co nie miało żadnego przełożenia na obowiązywanie odrębnych – szczególnych zapisów dotyczących odpraw. Wobec pracowników zwalnianych począwszy od 1 stycznia 2013r. nie istniało zobowiązanie pracodawcy do wypłaty dziewięciomiesięcznych odpraw, nie można więc mówić o odpowiedzialności za szkodę wynikłą z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 k.c.). Przy tym powód sam zarzucał naruszenie przepisu art. 233 §1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że "pracownicy ci wobec posiadanej przezeń wiedzy co do treści porozumienia z dnia 18.05.2011 r. byli przekonani, iż w przypadku ich zwolnienia [w 2014 r.] otrzymają odprawę gwarantowaną zapisami porozumienia z dnia 18.05.2011 r.", podczas gdy z relacji większości świadków wynikało, że w załodze pracowniczej pozwanej ad. 1 powszechna była wiedza o tym, że 9-miesięczne odprawy będą wypłacane tylko do końca 2012 roku. Sam powód wskazywał więc, że wiedza o dacie granicznej wypłaty tych odpraw ustalona ostatecznie na 31 grudnia 2012r. była wśród pracowników powszechna. Nie ma również żadnych uzasadnionych podstaw faktycznych dla przyjęcia, aby pracodawca miał ponosić wobec powoda cywilną odpowiedzialność deliktową na zasadzie winy, a to z powodu „zawinionego” (według powoda) spowodowania szkody w postaci niewypłacenia im dziewięciomiesięcznych odpraw, czyli de facto za nieobjęcie ich restrukturyzacją (zwolnieniami) prowadzoną w latach 2011-2012.

Na tym tle niezasadny jest także podnoszony łącznie zarzut naruszenia art. 8 k.p. (w zw. z art. 4 §1 pkt 4 k.s.h. [definicja spółki dominującej] i w zw. z §2 pkt 1 Protokołu dodatkowego nr (...) do (...) z 15.02.2005 r.[dotyczącego tzw. wrogiego przejęcia w celu likwidacji lub wyeliminowania z rynku – do czego nie doszło] a to w ten sposób, że wypowiedzenie umów o pracę powodom dokonane przez pozwaną ad. 1 w 2013 roku było (według powodów) „intencjonalnym zachowaniem” tego pracodawcy, który „z góry je zaplanował” i dlatego zaniechał wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę powodem w ramach „terminowego przeprowadzenia koniecznej restrukturyzacji” we wcześniejszym okresie obejmującym lata 2011 – 2012. W ocenie Sądu Okręgowego nie ma w niniejszej sprawie żadnych dowodów na twierdzenia powoda odnośnie rzekomego „sztucznego” ograniczania ilości osób zwolnionych w tych latach i prowadzenia w latach 2013 i 2014 dalszej gruntownej i powszechnej restrukturyzacji Pozwanej ad 1, która (według pozwanych) stanowiła de facto kontynuację restrukturyzacji rozpoczętej w roku 2011, czyli związanej z przejęciem tej spółki przez Pozwaną ad. 2. Twierdzenia te podnosił jedynie powód i nie znalazły one żadnego potwierdzenia w opisanych wyżej zeznaniach świadków. Przeciwnie, wskazywali oni, że pierwotne ustalenia były takie, że restrukturyzacja miała trwać do końca 2011r., przedłużenie jej do końca 2012r. było wyłącznie „dobrą wolą inwestora”. Wątpliwa jest sama koncepcja, że zaniechanie skorzystania przez pracodawcę z przysługującego mu prawa (jak należy rozumieć prawa do wypowiedzenia umowy o pracę) może naruszać art. 8 k.p. Przepis ten zakazuje „czynienie” ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego, a nie o zaniechaniu „czynienia” użytku z przysługującego prawa. Norma art. 8 k.p. oznacza pozbawienie danego podmiotu możliwości korzystania z prawa, które mu przysługuje w świetle przepisów prawa przedmiotowego, a nie odwrotnie czyli nie może stanowić podstawy do zarzucania temu podmiotowi (tu: pracodawcy) braku skorzystania z przysługującego mu prawa, ponieważ leżałoby to w interesie innego podmiotu (tu: pracownika) w określonych ramach czasowych. Sama treść klauzuli generalnej nie kształtuje natomiast praw podmiotowych, nie zmienia i nie modyfikuje praw, jakie wynikają z innych przepisów prawa. Przepis ten upoważnia Sąd do oceny, w jakim zakresie, w konkretnym stanie faktycznym, działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie jego prawa i nie korzysta z ochrony prawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2017 r., II PK 307/16, LEX nr 2427155). Nie jest przy tym możliwa taka wykładnia art. 8 k.p., która zawierałaby swoiste wytyczne, w jakich (kazuistycznych) sytuacjach sąd powszechny miałby uwzględnić albo nie uwzględnić zarzut sprzeczności żądania pozwu z tym przepisem. Stawiając tezę o nadużyciu przez stronę prawa w rozumieniu art. 8 k.p. należy przy tym wyjaśniać, jakie konkretnie prawo podmiotowe wchodzi w rachubę i czy czynienie użytku z tego prawa polega na jego sprzeczności z zasadami współżycia społecznego czy ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa (bądź z zasadami współżycia społecznego i ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa) oraz jakie zasady współżycia społecznego (społeczno - gospodarcze przeznaczenie prawa) zostały pogwałcone. W ocenie Sądu Okręgowego brak jest w niniejszej sprawie jakichkolwiek dowodów (poza twierdzeniami powoda), że powód powinien być objęty restrukturyzacją związaną z przejęciem (...) (...) S.A. związaną z przejęciem pakietu większościowego jej akcji przez (...) (...) S.A., czyli zwolnieniu przed 31 grudnia 2012r., ale „celowo” nie był wskutek rzekomego „sztucznego” ograniczania ilości osób zwolnionych do tej daty. W szczególności powód nie wskazał jakie przesłanki do wyboru do zwolnienia spełniał, które kwalifikowały go do pierwszeństwa w tym zakresie przed innymi, zwalnianymi wówczas pracownikami, a nie zostały „celowo” uwzględnione przez pracodawcę. W ocenie Sądu Okręgowego brak jest w sprawie jakichkolwiek wiarygodnych dowodów, które świadczyłyby o nielojalnym zachowaniu pracodawcy wobec określonej grupy pracowników (powoda) w ramach restrukturyzacji prowadzonej do dnia 31 grudnia 2012r., a twierdzenia powoda podnoszone w tym zakresie są gołosłowne.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy a podstawie art. 385 k.p.c. oddalono apelację powoda.

Orzeczenie w przedmiocie obowiązku zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ma podstawę w treści art. 102 k.p.c. Sprawa zdecydowanie stanowiła bowiem wypadek szczególnie uzasadniony w rozumieniu tego przepisu ze względu na jej wyjątkowo skomplikowany charakter, jak również na brak jednolitości orzecznictwa sądowego na tle oceny charakteru prawnego szczególnych porozumień płacowych, które było przedmiotem rozważań. Skomplikowany charakter sprawy wyraża się też w konieczności nie tylko wydania orzeczenia kasacyjnego przez Sąd Najwyższy lecz również powzięcia stosownej uchwały tego sądu w powiększonym składzie (w sprawie V Pa 36/22 o identycznym stanie faktycznym z powództwa A. B. i innych). Powyższe uzasadnia odstąpienie od obciążania powoda kosztami zastępstwa procesowego stron pozwanych zarówno w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, apelacyjnym jak i kasacyjnym.

sędzia Katarzyna Wiatrak-Derda sędzia Jarosław Szejner sędzia Jolanta Madziała-Stysiak

ZARZĄDZENIE

odnotować w Rp;

odpis uzasadnienia doręczyć pełn. powoda;

kal. 14 dni.