Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Opolu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 stycznia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Opolu

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Daniel Chorązki (spr.)
Sędziowie:	SSO Witold Kozłowski SSO Jolanta Madziała - Stysiak

Protokolant: st.sekr.sądowy Teresa Kuśmierczyk

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2019 r. w O. na rozprawie

sprawy z wniosku J. G., W. P., P. S., A. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o zasiłek macierzyński

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Opolu Wydziału IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 29 czerwca 2016 r. sygn. akt IV U 66/15

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od strony pozwanej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz wnioskodawczyni J. G. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, oraz na rzecz wnioskodawców: W. P., P. S. i A. W. kwoty po 450 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego i kasacyjnego.

SSO Witold Kozłowski SSO Daniel Chorązki SSO Jolanta Madziała-Stysiak

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy J. G., A. W., A. P. i P. S. w odwołaniu od decyzji z dnia 6 listopada 2014 r. oraz z dnia 2 lutego 2016 r. domagali się ich zmiany i przyznania J. G. prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres od dnia 6 czerwca 2013 r. do dnia 4 czerwca 2014 r. w wysokości 80 % podstawy wymiaru.

W uzasadnieniu wnioskodawcy zarzucili zaskarżonym decyzjom błędne ustalenie stanu faktycznego poprzez przyjęcie, że J. G. po przywróceniu do pracy otrzymała wynagrodzenie za okres do dnia 6 lutego 2014 r. oraz naruszenie prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie art. 12 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Wnioskodawcy nadto wskazali, że organ rentowy rozpoznając sprawę wyłącznie po dacie 6 lutego 2014 r. błędnie ustalili w zaskarżonej decyzji z dnia 6 listopada 2014 r. wymiar należnego świadczenia w wysokości 60 % bowiem mając na względzie art. 31 w/w ustawy świadczenie to winno przysługiwać w wysokości 80 % przez cały okres jego pobierania.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wniósł o jego oddalenie wskazując, że decyzja została wydana zgodnie z art. 12 ust. 1 oraz art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Wskazano, że decyzją z dnia 6 listopada 2014 r. organ rentowy przyznał wnioskodawczyni J. G. prawo do zasiłku macierzyńskiego w wysokości 60 % podstawy wymiaru ustalony przepisami kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego od dnia 7 lutego 2014 r. do 4 czerwca 2014 r. Organ rentowy podniósł, iż jest on związany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 6 lutego 2014 r., sygn. akt IV P 815/12 w zakresie w jakim zobowiązał on pracodawcę do zapłaty na rzecz ubezpieczonej J. G. kwotę 39.324,32 zł tytułem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy od 19 października 2012 r. do 6 lutego 2014 r. W dniu 6 czerwca 2013 r. wnioskodawczyni urodziła dziecko, a w dniu 21 lipca złożyła wniosek o przyznanie praw i wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres od 6 czerwca 2013 r. do 4 czerwca 2014 r. W związku z czym w ocenie organu rentowego wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do spornych świadczeń.

Sąd Rejonowy w Opolu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

J. G. była zatrudniona w (...) s.c. (...), W. P., P. S. od 3 września 2007 r. do 30 listopada 2008 r. na podstawie następujących po sobie umów na czas określony, a od 1 grudnia 2008 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Wnioskodawczyni była zatrudniona na stanowisku asystentki, w pełnym wymiarze czasu pracy.

W dniu 18 października 2012 r. wnioskodawczyni zostało wręczone oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Opolu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 lutego 2014 r., sygn. akt IV P 815/12 J. G. została przywrócona do pracy. Ponadto Sąd I instancji zasądził na jej rzecz kwotę 39 324,32 zł tytułem wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy pod warunkiem podjęcia pracy.

Wnioskodawczyni J. G. w dniu 6 czerwca 2013 r. urodziła córkę M. G. (1).

Z dniem 7 lipca 2014 r. wnioskodawczyni zgłosiła pracodawcy swoją gotowość do niezwłocznego podjęcia pracy w związku z wyrokiem Sądu Rejonowego w Opolu, IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 lutego 2014 r., sygn. akt IV P 815/12 oraz wyrokiem Sądu Okręgowego w Opolu, V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 lipca 2014 r. w sprawie o sygn. akt Pa 60/2014 .

W dniu 21 lipca 2014 r. wnioskodawczyni złożyła wnioski o przyznanie jej prawa do zasiłku macierzyńskiego w okresie od 6 czerwca 2013 r. do 23 października 2013 r., prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego od dnia 24 października 2013 r. do dnia 4 grudnia 2013 r. oraz prawa do zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego od dnia 5 grudnia 2013 r. do dnia 4 czerwca 2014 r.

Decyzją z dnia 6 listopada 2014 r. organ rentowy przyznał wnioskodawczyni prawo do zasiłku macierzyńskiego w wysokości 60 % podstawy wymiaru przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego od dnia 7 lutego 2014 r. do dnia 4 czerwca 2014 r.

Decyzją z dnia 2 lutego 2016 r. organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres od 6 czerwca 2013 r. do 6 lutego 2014 r.

Wnioskodawczyni otrzymała od pracodawcy tytułem wynagrodzenia w dniu 7 lipca 2014 r. kwotę brutto 18 299,65 zł ( netto 12 817,62 zł ) obejmującą wynagrodzenie za okres od dnia rozwiązania umowy o pracę do dnia porodu, w dniu 25 lipca 2014 r. kwotę brutto 2 510, 06 ( netto 1 749,00 zł ), w dniu 27 sierpnia 2014 r. kwotę brutto 2510, 06 zł ( netto 1 815,00 zł ), w dniu 26 września 2014 r. kwotę brutto 2 510, 06 zł ( netto 1 815,00 zł ), w dniu 27 października 2014 r. kwotę brutto 2 510, 06 zł ( netto 1 815,00 zł ).

Wspólnicy spółki cywilnej (...) - A. W., W. P. i P. S. nie wypłacili J. G. wynagrodzenia za okres od dnia porodu tj. od 6 czerwca 2013 r. do dnia zakończenia urlopów związanych z rodzicielstwem.

Sąd Rejonowy w Opolu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 29 czerwca 2016 r. zmienił zaskarżone decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 06.11.2014r. i 02.02.2016r. i przyznał wnioskodawczyni J. G. prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres od dnia 6 czerwca 2013 roku do dnia 23 października 2013r., prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego od dnia 24 października 2013 roku do dnia 4 grudnia 2013 roku, prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego od dnia 5 grudnia 2013 roku do dnia 4 czerwca 2014 roku w wysokości 80 % podstawy wymiaru.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, iż odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, iż sytuacja faktyczna kształtująca w niniejszej sprawie żądania odwołań jest bezsporna. Stan faktyczny niniejszej sprawy został ustalony w głównej mierze, w oparciu o akta rentowe ZUS oraz dowody z dokumentów zawartych w aktach Sądu Rejonowego w Opolu ( sygn. akt IV P 815/12). W przedstawionym zakresie wymienione dowody są jasne, a fakt, iż ustalony na ich podstawie stan faktyczny nie budzi zastrzeżeń stron, zwalnia od szerszej analizy ich treści. Przy czym, bez znaczenia dla rozstrzygnięcia był fakt złożenia przez wnioskodawczynię swojego odwołania od decyzji z dnia 6.11.2014r. po upływie ustawowego terminu, skoro w terminie odwołanie od tejże decyzji wniósł zainteresowany pracodawca.

Przedmiotem niniejszego postępowania objęte było prawo wnioskodawczyni J. G. do zasiłku macierzyńskiego za okres od 6 czerwca 2013 r. do 23 października 2013 r., prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego od dnia 24 października 2013 r. do dnia 4 grudnia 2013 r. oraz prawa do zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego od dnia 5 grudnia 2013 r. do dnia 4 czerwca 2014 r. w wymiarze 80 % podstawy wymiaru. Bezspornym był przy tym fakt czasookresu, w którym wnioskodawczyni potencjalnie mogłaby uzyskać wspomniane świadczenia związane z faktem urodzenia przezeń, dnia 6 czerwca 2013 roku, córki M. G. (1).

Zgodnie z art. 30 ust.1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity Dz.U. 2016, poz.372), zasiłek macierzyński przysługuje również w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało w okresie ciąży: wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy lub z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu I instancji.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe potwierdziło fakt ustania zatrudnienia wnioskodawczyni wskutek naruszenia przepisów prawa, bowiem prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Opolu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 lutego 2014 r., sygn. akt IV P 815/12 J. G. została przywrócona do pracy. Ponadto Sąd zasądził na jej rzecz kwotę 39 324,32 zł tytułem wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy od dnia 19 października 2012 r. do dnia 6 lutego 2014 r. Zatem w sytuacji J. G., gdy rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa, dowodami do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego po ustaniu ubezpieczenia chorobowego były prawomocne orzeczenie sądu I instancji o rozwiązaniu stosunku pracy z naruszeniem przepisów prawa oraz skrócony odpis aktu urodzenia dziecka.

Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa miesięczny zasiłek za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy, jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu ojcowskiego wynosi 100 % podstawy wymiaru zasiłku, a miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego wynosi 60 % podstawy wymiaru zasiłku. Od powyższej zasady wyjątek przewiduje art. 31 ust. 3 pkt 2 ustawy wskazując, iż miesięczny zasiłek macierzyński w przypadku ubezpieczonej będącej pracownicą, która złożyła wniosek o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, o których mowa w art. 179 ¹ Kodeksu wynosi 80 % podstawy wymiaru zasiłku za cały okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego.

Z przeprowadzonego postepowania dowodowego wynika, że wnioskodawczyni pismem kierowanym do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 lipca 2014 r. ( data wpływu do ZUS w O. 21.07.2014 r.) wniosła o przyznanie jej prawa do zasiłku macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni tj. od dnia 6 czerwca 2013 r. do dnia 23 października 2013 r. Wnioskodawczyni nadto wniosła o przyznanie prawa do świadczeń za dalszy okres obejmujący okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego w wymiarze 6 tygodni i urlopu rodzicielskiego w wymiarze 26 tygodni. Równocześnie w tej samej dacie wnioskodawczyni złożyła oświadczenie o nie korzystaniu z urlopu rodzicielskiego przez drugiego z rodziców M. G. (2) przez okres od dnia 5 grudnia 2013 r. do dnia 4 czerwca 2014 r.

Organ rentowy stał na stanowisku, że wnioskodawczyni J. G. za czas pozostawania bez pracy tj. od dnia 19 października 2012 r. do dnia 6 lutego 2014 r. powinna otrzymać od pracodawcy wynagrodzenie zgodnie z zasądzonym wyrokiem, a zatem stosownie do art. 12 powołanej ustawy brak jest podstaw do wypłacania za ten sam okres świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Organ nadto ustalił, że za dalszy okres tj. od 07.02.2014 r. do 04.06.2014 r. wnioskodawczyni przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego w wysokości 60 %. W ocenie Sądu I instancji, przedmiotowe stanowisko nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszym rzędzie, ZUS podnosił, że jest związany wyrokiem Sądu Rejonowego w Opolu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 lutego 2014 r., w którym zasądzono na rzecz J. G. kwotę 39 324,32 zł tytułem wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy od dnia 19 października 2012 r. do dnia 6 lutego 2014 r. Powyższa argumentacja nie zasługuje na uwzględnienie. Zaznaczyć należy bowiem, że wyrok wydany przeciwko pracodawcy, nie ma powagi rzeczy osądzonej w sprawie prowadzonej przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o zasiłek macierzyński. Art. 365 § 1 k.p.c., przypisujący prawomocnemu orzeczeniu sądu I instancji moc wiążącą nie tylko wobec stron i sądu, który je wydał, lecz również innych sądów, organów państwowych, a w wypadkach prawem przewidzianych także innych osób oznacza to, że żaden z wymienionych podmiotów nie może negować faktu istnienia prawomocnego orzeczenia i jego treści, niezależnie od tego, czy był, czy nie był stroną tego postępowania. Moc wiążąca nie oznacza jednak związania tym wyrokiem Sądu orzekającego w innej sprawie. Należy tu podkreślić, że mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia z art. 365 § 1 k.p.c. nie można rozpatrywać w oderwaniu od art. 366 k.p.c., stosownie do którego przymiot powagi rzeczy osądzonej odnosi się tylko do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Sprawa o wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy jest przedmiotowo inna od sprawy o zasiłek macierzyński i toczyła się między innymi stronami, niż sprawa z zakresu ubezpieczeń społecznych. Ta dwoistość postępowania przy dochodzeniu odrębnych roszczeń stwarza niezależność od siebie tych postępowań sądowych.

Organ rentowy powołał się na art. 12 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Stosownie do art. 31. ust. 5 cytowanej ustawy - do zasiłku macierzyńskiego stosuje się odpowiednio przepisy art. 11 ust. 4 oraz art. 12 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 i 3.

Zgodnie z treścią art. 12. ust.1 - zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia. W konsekwencji, zdaniem organu rentowego, zasiłek macierzyński J. G. nie przysługuje za okresy, w których zachowała prawo do wynagrodzenia.

Podkreślić należy, że powyższej cytowany przepis wskazuje jedynie na pierwszeństwo prawa do wynagrodzenia, gdy ono przysługuje na podstawie odrębnych przepisów, przed zasiłkiem chorobowym, a taka sytuacja w tej sprawie nie wystąpiła.

Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że określenie „wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy” oznacza przyznanie prawa do pełnego wynagrodzenia za taki okres, w którym pracownik miałby prawo do wynagrodzenia, gdyby pozostawał w rozwiązanym stosunku pracy. Chodzi przy tym tylko o taki okres, w którym pracownik mógł wykonywać pracę, tzn. był gotów do podjęcia jej świadczenia, a nie świadczył, gdyż został jej pozbawiony wyłącznie wskutek bezprawnej odmowy dopuszczenia go do pracy. W konsekwencji, wyłączeniu z okresu, za który przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy podlegają okresy niezdolności pracownika do świadczenia pracy, takie jak okres pobierania świadczeń z ubezpieczenia społecznego ( tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2012 r. sygn. akt II PK 45/12 ). Zaznaczyć należy, że rolą zasiłku macierzyńskiego jest rekompensata utraconych dochodów na skutek braku możliwości wykonywania pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania opieki nad dzieckiem. Tym samym, skoro wnioskodawczyni nie była gotowa do podjęcia pracy –przysługiwało jej prawo do zasiłku macierzyńskiego. Zebrany materiał dowodowy w sprawie wskazuje, że wynagrodzenie zostało wypłacone wnioskodawczyni od dnia rozwiązania umowy o pracę do dnia porodu, a zatem nie wypłacono jej wynagrodzenia za okres od dnia porodu tj. od 6 czerwca 2013 r. do dnia zakończenia pobierania świadczeń przysługujących jej z związku z urodzeniem dziecka. Gdyby bowiem, powódka z którą rozwiązano stosunek pracy z naruszeniem prawa, pozostawała w stosunku pracy, nie zachowałaby prawa do wynagrodzenia w okresie, w którym przysługiwałby jej zasiłek macierzyński.

W tym stanie rzeczy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. błędnie zastosował art. 12 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, który ustanawia przesłanki wyłączające wypłatę świadczeń.

Z uwagi na powyższe, Sąd I instancji zmienił zaskarżone decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 6 listopada 2014 r. i 2 lutego 2016 r. i przyznał wnioskodawczyni J. G. prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres od dnia 6 czerwca 2013 r. do dnia 23 października 2013 r., prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego od dnia 24 października 2013 r. do dnia 4 grudnia 2013 r., prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego od dnia 5 grudnia 20123 r. do dnia 4 czerwca 2014 roku w wysokości 80 % podstawy wymiaru zasiłku.

Apelację od wyroku wniósł pozwany, zaskarżając przedmiotowy wyrok w całości, zarzucając mu naruszenie prawa materialnego, przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art. 12 ust. 1 oraz 31 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, poprzez przyznanie wnioskodawczyni prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres od dnia 6 czerwca 2013 r. do dnia 23 października 2013 r., prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego za okres.

Mając na uwadze powyższe pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania.

W odpowiedzi na apelację pozwanego, powódka wniosła o:

1)  oddalenie apelacji w całości jako bezzasadnej,

2)  zasądzenie od organu na rzecz odwołującej zwrotu kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego jest bezzasadna.

Zgodnie z dyspozycją art. 12 ust. 1 ustawy z dnia ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2017.1368 j.t. ze zm) zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia. Okresy te wlicza się do okresu zasiłkowego.

Na zasadzie art. 31 ust. 5 cyt. ustawy powyższy przepis stosuje się odpowiednio do zasiłku macierzyńskiego.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny pomiędzy stronami i został ustalony na podstawie niekwestionowanych dowodów z akt rentowych ZUS oraz z dowodów zgromadzonych w aktach Sądu Rejonowego w Opolu w sprawie sygnaturze IV P 815/12.

Przedmiotem rozpoznania było prawo wnioskodawczyni J. G. do zasiłku macierzyńskiego za okres od dnia 06.06.2013 r. do dnia 23.10.2013 r., prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego od dnia 24.10.2013 r. do dnia 04.12.2013 r. oraz prawo do zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego od dnia 05.12.2013 r. do dnia 04.06.2014 r. w wysokości 80 % podstawy wymiaru.

Bezsporny był przy tym okres, w którym wnioskodawczyni potencjalnie mogłaby uzyskać wspomniane świadczenia związane z faktem urodzenia córki w dniu 06.06.2013r. Przedmiotem sporu pozostawało natomiast, czy wnioskodawczyni zachowuje prawo do w.w. świadczeń za okres, za jaki na podstawie prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 06.02.2014 r., sygn. akt IV P 815/12 przyznano jej wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, a to w związku z przywróceniem jej do pracy w (...) s.c. (...), W. P., P. S..

Zasadnicze znacznie przy ponownym rozpatrzeniu apelacji organu rentowego przez Sąd II instancji ma wydany w niniejszej sprawie wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 października 2018 r., sygn. II UK 283/17 (Legalis numer 1830812, www.sn.pl). W wyroku tym Sąd Najwyższy uchylając zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 29 grudnia 2016 r. i przekazując sprawę do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego Sądowi Okręgowemu w Opolu zawarł wykładnię, który obecnie stanowi merytoryczną podstawę orzeczenia w niniejszej sprawie.

Jak wskazał Sąd Najwyższy zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1368, dalej jako ustawa zasiłkowa) świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą przysługują osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1778, dalej ustawa systemowa). Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko (art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy). Natomiast stosownie do treści art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej prawo do zasiłku macierzyńskiego po ustaniu ubezpieczenia chorobowego powstaje, jeżeli ubezpieczenie to ustało w okresie ciąży z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu. Oznacza to, że dokumentem warunkującym przyznanie i wypłatę zasiłku macierzyńskiego jest prawomocne orzeczenie sądu o rozwiązaniu stosunku pracy z naruszeniem przepisów prawa. W niniejszej sprawie zachodzi zaś szczególna interferencja instytucji gwarancyjnych prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, to jest szczególnej ochrony pracownika w związku z macierzyństwem oraz prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego z tego tytułu. Problem jest w tym, że rozciągnięte w osi czasu czynności faktyczne (rozwiązanie stosunku pracy, urodzenie dziecka, orzeczenie przywracające do pracy wraz z zasądzonym wynagrodzeniem za pracę) nie poddają się statycznej wykładni prawa, która w ujęciu gramatycznym prowadzi do nieakceptowalnych rezultatów w zestawieniu z konstytucyjną zasadą ochrony macierzyństwa (art. 18 Konstytucji RP). Tego rodzaju spostrzeżenie rzuca nowe światło na zakres związania organu rentowego wyrokiem sądu, w którym on nie brał udziału. Prawomocnym wyrokiem
z dnia 6 lutego 2014 r. IV P 815/12 Sąd Rejonowy w Opolu przywrócił J. G.
do pracy i zasądził na jej rzecz kwotę 39.324,32 zł tytułem wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy pod warunkiem podjęcia pracy. Tym samym, w myśl art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej w zw. z art. 365 § 1 k.p.c. organ rentowy jest związany uprzednio osądzoną kwestią, że rozwiązanie stosunku pracy J. G. nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa, co w konsekwencji spowodowało, że w dniu urodzenia dziecka nie była ona objęta ubezpieczeniem chorobowym. Innymi słowy, związanie prawomocnym wyrokiem oznacza, że organ rentowy zobowiązany jest uznać, iż kwestia prawna, która była przedmiotem rozstrzygnięcia w innej sprawie (tu w sprawie o przywrócenie do pracy i wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy), a która ma znaczenie prejudycjalne w sprawie przez niego rozpatrywanej, kształtuje się tak jak to przyjęto w prawomocnym wyroku. Z perspektywy prawa ubezpieczenia społecznego, skuteczne przywrócenie do pracy na mocy prawomocnego orzeczenia sądu, ma ten skutek, że pracownik w chwili zajścia ryzyka ubezpieczeniowego (tu urodzenie dziecka) de facto miał tytułu ubezpieczenia chorobowego otwierający przestrzeń do ochrony określonego ryzyka socjalnego. Sąd Najwyższy wskazał zatem, iż świadczenie, które uzyskała od pracodawców wnioskodawczyni za czas pozostawania bez pracy stanowi faktycznie odszkodowanie, a nie wynagrodzenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Zgodnie z art. 398 ²⁰ k.p.c. wykładnia prawa dokonana przez Sąd Najwyższy wiąże obecnie Sąd Okręgowy przy ponownym rozpoznaniu sprawy.

Nie jest wiec w tej sytuacji zasadny zarzut apelacyjny ZUS odnośnie naruszenie przez Sąd Rejonowy w Opolu w wyroku z dnia z dnia 29 czerwca 2016 r. prawa materialnego przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, art. 12 ust. l oraz 31 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, gdyż Sąd Najwyższy wyroku z dnia 3 października 2018r. przesądził, iż przyjęta przez Sąd Rejonowy wykładnia jest trafna.

Nie ulega wątpliwości, że ZUS i sądy są związane jest prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 06.02.2014 r. sygn. akt. IV P 815/12 w zakresie, w jakim zobowiązał on pracodawcę do zapłaty na rzecz ubezpieczonej J. G. kwoty 39324,32 zł tytułem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy od 19.10.2012 r. do 06.02.2014 r. Nie ulega też wątpliwości, że powyższe orzeczenie Sądu przywracające do pracy powoduje restytucję stosunku pracy, co oznacza, że w wyniku przywrócenia do pracy pracownik podlega ubezpieczeniom społecznym (w tym chorobowym) za cały okres pozostawania bez pracy, a wiec od dnia ustania stosunku pracy do dnia przywrócenia do pracy J. G..

Jednak nie oznacza to, że ZUS nie miał podstawy do przyznania zasiłku macierzyńskiego za okres, w którym przyznane zostało jej wyżej wymienione wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy w związku z przywróceniem jej do pracy, albowiem z jednoznaczną wykładnią Sądu Najwyższego przedstawioną w tej sprawie nie stanowi to (wbrew twierdzeniom ZUS) negatywnej przesłanki do wypłaty świadczenia zawartej w art. 12 powołanej ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Należy też zauważyć, że nie jest to wykładnia odosobniona, bo zbliżony pogląd zawarto także w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14.07.2015r., II PK 46/14, (LEX nr 2026879) wskazując, że przepis art. 12 ust. 1 ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa określa negatywne przesłanki nabycia prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, po spełnieniu których prawo do tych świadczeń w ogóle nie powstaje. Nie pozbawia więc pracownika prawa do zasiłku chorobowego i odpowiednio świadczenia rehabilitacyjnego przyznanych wcześniej niż powstało prawo do wynagrodzenia. Taką sytuację reguluje art. 17 ustawy zasiłkowej, przewidujący utratę prawa do zasiłku chorobowego (świadczenia rehabilitacyjnego) - między innymi z uwagi na wykonywanie pracy zarobkowej - gdy świadczenia te zostały już przyznane. Przepis ten nie stanowi jednak podstawy utraty prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, gdy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, w którym praca nie była przez niego świadczona.

W związku z tym, że w dniu 06.06.2013r. wnioskodawczyni urodziła dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego, to nabyła prawo do zasiłku macierzyńskiego. Zaskarżonymi decyzjami z dnia 2.02.2016r. i z dnia 06.11.2014 r. organ rentowy przyznał wnioskodawczyni prawo do zasiłku macierzyńskiego w wysokości tylko 60% podstawy wymiaru przez okres ustalony przepisami kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego od dnia 07.02.2014 r. do 04.06.2014 r. oraz stwierdził, iż za okres od 06.06.2013 r. do 06.02.2014r. zasiłek macierzyński wnioskodawczyni nie przysługuje ze względu na zasądzenie wynagrodzenie za ten okres. Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 06.02.2014 r. sygn. akt. IV P 815/12 zostało zasądzone na jej rzecz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy od dnia 19.10.2012 r. do dnia 06.02.2014 r. Jednak w świetle wykładni prawa dokonanej przez Sąd Najwyższy w wyroku z 3.10.2018r. stanowisko organu rentowego nie jest trafne.

Należało zatem stwierdzić, że Sąd Rejonowy w Opolu w wyroku z dnia 29.06.2016 r., sygn. akt IV U 66/15 słusznie zmienił zaskarżone decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 06.11.2014 r. oraz z dnia 02.02.2016 r. i przyznał wnioskodawczyni J. G. prawo do zasiłku macierzyńskiego za brakujący okres od dnia 06.06.2013r. do dnia 23.10.2013r. i prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego od dnia 24.10.2013 r. do dnia 04.12.2013 r. oraz prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego od dnia 05.12.2013 r. do dnia 04.06.2014 r. w wysokości 80 % podstawy wymiaru.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie powołanych przepisów art. art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego na rzecz wnioskodawczyni J. G. orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z wynikiem sprawy.

Jak chodzi o postępowanie przed Sądem Okręgowym, to podstawą wyliczenia kosztów zastępstwa procesowego na rzecz J. G. oraz A. W., W. P. i P. S. był § 9 ust. 2 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 j.t.), przy czym biorąc pod uwagę charakter sprawy zostało ono przyznane w kwocie nieco wyższej, tj. w kwocie 180 zł.

Natomiast jak chodzi o postępowanie przed Sądem Najwyższym, to stawka wynagrodzenia radcowskiego według stawki określonej w § 10 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 j.t.) wynosi 240 zł. Ponieważ skarg kasacyjna została wniesiona imieniem tylko 3 wnioskodawców (A. W., W. P. i P. S.), dlatego na rzecz każdego z nich należało zasądzić taką kwotę plus zwrot poniesionej opłaty od skargi kasacyjnej w kwocie 30 zł. Wskazać bowiem należy, iż z treści skargi kasacyjnej wynika, iż wnoszący ją radca prawny M. P. nie miał pełnomocnictwa od J. G. i nie występował w jej imieniu. Łącznie zatem tytułem zwrotu poniesionych kosztów postępowania apelacyjnego i kasacyjnego należało zasądzić na rzecz A. W., W. P. i P. S. kwotę po 450 zł.

SSO Witold Kozłowski SSO Daniel Chorązki SSO Jolanta Madziała-Stysiak